Prikkelbare darmen, hoe merk je dat? Met 8 voedingstips en dé ultieme oplossing

Prikkelbare darmen oftewel het Prikkelbare darm syndroom heeft ooit een andere naam gehad. Vroeger hoorde je de term ‘spastische darm’ nogal eens. Tegenwoordig is ‘prikkelbare darm’ of ‘Prikkelbare Darm Syndroom’ (PDS) meer gangbaar. In dit blog gebruik ik beide termen door elkaar. Je gaat ontdekken wat PDS is, wat de signalen zijn, de oorzaken en wat dé ultieme oplossing is.

Wat zijn prikkelbare darmen en hoe vaak komt het voor?

Het is een chronische darmaandoening waarbij je vooral buikpijn en ontlastingsproblemen hebt. Ook gasvorming, een opgezette buik en vermoeidheid komen veel voor. Het kan voorkomen in het hele spijsverteringskanaal, maar met name in de darmen. Het wordt een syndroom genoemd, omdat er veel verschillende symptomen kunnen voorkomen. PDS komt ontzettend veel voor. 5-10% van de bevolking, wellicht nog meer, heeft er last van. 75% daarvan is vrouw. Het begint vaak op jonge leeftijd, tussen de 10 en 20 jaar. De helft van de mensen met PDS is rond de 35 jaar. Ook op latere leeftijd kun je er nog last van krijgen. Veel mensen hebben wel klachten, maar weten niet wat er aan de hand is. PDS kan niet overgaan, maar met voeding en leefstijl kun je het wel goed onder controle houden.

Wat zijn de symptomen van prikkelbare darmen?

Er kunnen heel veel verschillende symptomen zijn die op PDS kunnen wijzen:

Buikpijn gekoppeld aan stoelgang: het is over na de stoelgang
Windjes
Opgeblazen buik, vooral na het eten
Afwisselend diarree en verstopping
Alleen diarree of alleen verstopping
Het gevoel dat je moet ontlasten maar toch je darm niet goed kunnen leegmaken.
De klachten nemen af in periodes van ontspanning.
In de nacht minder last van buikpijn, windjes en diarree
In de ochtend meer last, o.a. door cortisol aanmaak.
Pijn overal in de buik en veel krampen vooral na het eten

Hoe wordt de diagnose PDS gesteld?

Als je bij een arts komt met buikklachten, zullen eerst allerlei ernstige oorzaken worden uitgesloten. Vaak kan er dan geen verklaring voor de klachten gevonden worden. Er zijn in 2016 een aantal criteria opgesteld om de diagnose PDS te stellen, de zgn. Rome IV-criteria:

De symptomen moeten al langer dan 6 maanden bestaan
De patiënt moet gemiddeld minstens 1 dag per week in de afgelopen 3 maanden buikpijn hebben gehad
En de patiënt moet tenminste 2 van de volgende 3 symptomen hebben:
– De buikpijn is gerelateerd aan de ontlasting
– Een verandering van de frequentie van de stoelgang: diarree of obstipatie
– De vorm van de stoelgang is veranderd: te hard of te waterig

Wat is de oorzaak van prikkelbare darmen?

Helaas is er geen eenduidige oorzaak van PDS aan te wijzen. Er kunnen heel veel factoren een rol spelen. Ik noem de belangrijkste.

Voeding en intoleranties
Verstoring van het microbioom
Antibiotica gebruik
Bewegingsstoornissen in het maagdarmkanaal
Psychosociale factoren en stress
Verstoring van de hersen-darm-as (de communicatie tussen darmen en hersenen)
Disbalans in de serotonine huishouding
Maag-darminfecties zoals buikgriep of voedselvergiftiging
Erfelijke aanleg
Extra gevoeligheid van de darmwand of beschadiging daarvan door bijvoorbeeld een hyperpermeabele darm (‘leaky gut’).

Wie zijn er extra gevoelig voor PDS?

De een krijgt wel PDS en de ander niet. Waar dat precies aan ligt, is onbekend. Er zijn wel een aantal groepen mensen die meer kans hebben om PDS te krijgen:

Mensen met een ongezonde leefstijl; ook onregelmatig leven, zoals bij nachtdiensten, kan een rol spelen.
Genetische factoren: in sommige families komt veel PDS voor. Leefstijl speelt daarin ook vaak een rol.
Leeftijd: het kan erger worden bij het ouder worden.
75% van de mensen met PDS is vrouw, al wordt dit verschil kleiner bij een hogere leeftijd.
Mensen met psychische klachten en veel stress.

Welke behandelingen zijn er voor prikkelbare darmen?

Tegenwoordig kun je als patiënt met PDS in overleg met je arts kiezen voor verschillende behandelingen. Zoals gezegd gaat PDS niet echt over, maar de klachten kunnen wel goed onder controle komen. Het hangt vooral van de voorkeur van de patiënt af voor welke behandeling gekozen wordt. Bij de één werkt het ene beter, bij de ander het andere.

Voorlichting. Het is superbelangrijk dat je weet wat er aan de hand is. Je klachten kunnen heel naar zijn en zelfs je hele leven gaan beheersen. Toch is PDS niet levensbedreigend. In die zin is het dus geen ernstige ziekte.
Medicatie tegen obstipatie en/of diarree.
Medicatie tegen buikpijn. Hierbij wordt soms ook een lage dosis antidepressiva gebruikt.
Pepermuntoliecapsules
Hypnotherapie
Probiotica
Cognitieve gedragstherapie
Mindfulness
FODMAP dieet, hieronder meer over het FODMAP dieet.

Wat is het FODMAP dieet?

Het FODMAP staat voor Fermenteerbare Oligosacchariden, Disacchariden, Monosacchariden And Polyolen. Dat zijn allemaal bepaalde soorten koolhydraten die in veel groente- en fruitsoorten, peulvruchten en noten voorkomen. Het dieet is een eliminatie-provocatie dieet. Je laat eerst gedurende een aantal weken deze koolhydraten grotendeels weg en vervolgens ga je ze één voor één weer herintroduceren, waarbij je nauwkeurig je klachten moet bijhouden. Het is een ingewikkeld dieet dat behoorlijk wat van je vraagt. Ook omdat de hoeveelheid van een bepaalde FODMAP die je kunt verdragen kan verschillen.

FODMAPpen doe je alleen onder begeleiding

Bovendien kunnen de FODMAPS stapelen of pas later klachten geven. Het is dan ook van belang om het te doen onder begeleiding van een ervaren diëtist. Het FODMAP dieet moet je nooit langer dan enkele maanden volhouden, omdat het de samenstelling van je microbioom verandert, wat juist weer klachten kan geven! Het FODMAP dieet werkt ook niet voor iedereen, omdat er meer kan spelen dan alleen deze koolhydraten. FODMAPS zijn ook niet ongezond, integendeel. Veel pre-biotische (oplosbare) vezels in verse producten zijn ook FODMAPS. Alleen sommige mensen met PDS kunnen ze minder goed verdragen. Overigens is het FODMAP dieet niet glutenvrij: gluten zijn eiwitten en bij FODMAPS gaat het om koolhydraten. Gluten kunnen wél darmklachten geven.

Wat kun je verder zelf doen?

Naast deze behandelingen is er ook heel veel wat je zelf kunt doen in leefstijl en voeding. Vaak – niet altijd – is medicatie dan niet (meer) nodig. Je kunt denken aan de volgende dingen:

Zorg voor een regelmatig leven.
Leer beter met stress omgaan en reduceer zoveel mogelijk stress.
Neem voldoende beweging. Dit bevordert een goede darmwerking.
Drink voldoende, zo’n 1,5 liter per dag.
Vermijd alcohol en koffie
Zorg voor vaste eetmomenten
Kauw goed
Zorg voor voldoende slaap
Houd een voedingsdagboek bij waarin je noteert wat je gegeten en gedronken hebt, welke activiteiten je gedaan hebt, welke stress je gehad hebt. Zo kun je verbanden op het spoor komen.

Wat kun je doen met voeding?

Voeding speelt een zeer belangrijke rol bij prikkelbare darmen. Ik noemde al het FODMAP dieet. Maar er is veel meer te doen als het over voeding gaat, op een veel eenvoudiger manier. Als je vaak last hebt van de genoemde symptomen, kan het de moeite waard zijn om je voeding eens goed onder de loep te nemen en aan te passen. Daarbij kun je aandacht geven aan de volgende elementen:

Gebruik veel vezels, zowel oplosbare als niet oplosbare vezels. Die zijn beide belangrijk voor een goede darmwerking, zowel bij diarree als bij obstipatie. Bij sommige mensen werken vezels echter averechts. Voorzichtig uitproberen dus. Psylliumvezels werken vaak wat milder dan bv lijnzaad. Bouw de hoeveelheid langzaam op.
Vermijd gluten. Dit zijn eiwitten die een schadelijke invloed kunnen hebben op de darmwand. Zeker industrieel geproduceerd brood, gebak en koekjes kunnen funest zijn.
Eet zoveel mogelijk puur en onbewerkt. In bewerkte voeding kunnen allerlei toevoegingen zitten die je darmklachten kunnen verergeren of triggeren.
Gebruik probiotische voeding, zoals zuurkool en kefir. Bij sommige mensen kan ook dit in het begin wat klachten geven. Voorzichtig opbouwen dus.
Neem een probiotica supplement. Deze https://shop.deeetlijn.nl/product/probiotica/ heeft vele mensen al een goede dienst bewezen.
Laat producten met lactose weg. Ook lactose (een disaccharide) kan invloed hebben op je darmklachten.
Neem ontstekingsremmende voeding.
Vermijd zoetstoffen. De meeste mensen hebben geen last van stevia en erythritol.

Wat kan de EetLijn Methode betekenen?

Als je met de EetLijn Methode begint, ben je vanaf dag 1 bezig om je darmen weer in goede conditie te brengen. Dat doen we door middel van pure, onbewerkte voeding die ontstekingsremmend werkt én probiotica in de vorm van kefir en Griekse yoghurt. De EetLijn is glutenvrij en lactose-arm. Zodoende is het een totaal pakket dat op alle mogelijke manieren je darmen ondersteunt en herstelt: voldoende water, beweging en voedingsstoffen. Er zijn heel wat cliënten die daardoor van hun darmklachten af gekomen zijn. Lees hier het verhaal van André https://www.deeetlijn.nl/succesverhaal/darmklachten-nagenoeg-voorbij-voor-andre/
Het is de ervaring van veel cliënten!

Wat is het belang van begrip?

PDS is een nare, onzichtbare aandoening. Vaak ervaren mensen dat ze niet serieus worden genomen. Dat kan veel frustratie en onbegrip geven. Want PDS kan je leven behoorlijk beheersen. Ja, iedereen heeft wel eens buikpijn. Maar als je PDS hebt, heb je áltijd klachten van pijn, diarree en/of obstipatie. En vlak ook de last van een opgeblazen buik niet uit. Het kan allemaal leiden tot sociale isolatie, uitval vanwege ziekmelding met alle mogelijke gevolgen van dien en zelfs psychische klachten. Dat alles maakt het vaak nog erger. Als je iemand in je omgeving hebt met PDS: neem hem of haar serieus en geef begrip. En als je zelf PDS hebt: weet dat je niet alleen bent.

Last but not least

Last but not least: geef de moed niet op, maar geef jezelf een kans met de genoemde tips. Wellicht is de EetLijn Methode voor jou dé sleutel naar een GEZOND(er) leven met ook je buikklachten onder controle! Ben je geïnteresseerd? Stuur een mail naar nettie.bom@deeetlijn.nl en er wordt contact met je opgenomen.