Ananas is een prachtige, sierlijke vrucht. Je waant je direct in tropische oorden als je ‘m ziet liggen bij de groenteboer. Maar waar komt hij nu eigenlijk vandaan? En is hij behalve lekker ook gezond? In dit blog ontdek je alle ins en outs van ananas, inclusief leuke weetjes én natuurlijk krijg je ook eettips om er optimaal van te genieten.
Wat is ananas?
De ananas komt oorspronkelijk uit Midden- en Zuid-Amerika en behoort tot de bromelia-familie. Hij groeit niet in een boom, maar rechtopstaand op een plant. De vrucht kan wel 30 cm lang en 4 kg zwaar worden. De ananasplant is meerjarig. In het midden van de plant groeit een bloem die zich ontwikkelt tot een vrucht. Plantkundig gezien is het dan ook een schijnvrucht, die samengesteld is uit honderd of meer vruchtjes. De schubben aan de buitenkant zijn eigenlijk aan elkaar gegroeide bessen. Samen vormen ze de ananas.
Waar komt de naam vandaan?
Toen de Europeanen de ananas voor het eerst zagen, vonden ze deze vrucht op een dennenappel lijken. Vandaar de Engelse naam ‘pine apple’. De naam ananas is afgeleid van de Indiaanse naam voor ananas: ‘Nana Meant’, wat kostelijke vrucht betekent. Dit verwijst naar het prachtige uiterlijk. Een leuk weetje: in veel culturen staat de ananas symbool voor gastvrijheid en vriendschap. Er is zelfs een internationale ananasdag: 27 juni.
Waar let je op als je er een koopt?
Kies het liefste voor verse ananas die je zelf snijdt. Zo blijven de meeste voedingsstoffen behouden. De bakjes met voorgesneden blokjes zijn niet alleen duur, maar bevatten ook minder voedingsstoffen. Doosjes met ingevroren ananas vormen een middenkeus. Pas vooral op voor blikjes ananas, omdat ze meestal gezoet zijn (‘op lichte siroop’) met véél suiker en de blikjes zijn vaak gecoat met BPA. Ananas staat hoog in de lijst van minst bespoten fruitsoorten. Daarom is het niet strikt noodzakelijk om het biologisch te kopen.
Hoe kies je een rijpe ananas?
Het kan best een klus zijn om een lekkere ananas uit te kiezen in de winkel. Maar ik heb een paar tips voor je.
- De kleur van de buitenkant zegt niets over de rijpheid. Ze kunnen bruin, geel of groen zijn, maar dit gaat om verschillende soorten.
- Let op of er geen schimmel tussen de ‘schubben’ of aan de onderkant zit.
- Gebruik je neus: als hij zoetig ruikt, is hij rijp.
- Trek aan een blad aan de bovenkant in het midden. Als dit makkelijk loslaat, is de ananas rijp.
- Telers wachten met oogsten tot de ananas (bijna) rijp is, omdat ze moeilijk kunnen narijpen. De meeste ananassen zijn dus eetrijp.
- Als de vrucht zwaar aanvoelt ten opzichte van het formaat, is de kans groot dat de vrucht veel sap bevat en rijp is.
Hoe bewaar je hem?
Ananas hoeft niet in de koelkast bewaard te worden. De kans is zelfs groot dat hij dan van binnenuit gaat rotten. Dat noem je koelkastrot. Je kunt de vrucht gewoon op de fruitschaal bewaren. Als hij erg rijp is en je wilt hem toch nog even bewaren, kun je hem in de kelder leggen, maar dus niet op lage temperatuur.
Hoe kun je een ananas snijden?
Maar nu een ananas snijden. Dat kan een hele kunst lijken, maar het valt mee.
- Leg de ananas op de zijkant en snijd de boven- en onderkant eraf. Gooi de bovenkant niet weg, want als je de bovenkant in de grond stopt, kan er weer een nieuwe ananasplant uit groeien. Leuk experiment voor in de tuin!
- Zet dan de ananas rechtop en snijd de schil van boven naar onderen weg aan alle kanten.
- De (onzichtbare) ‘oogjes’ die erin blijven zitten kun je eruit halen met een mes.
- Snijd de ananas in plakken, ringen, spiezen of blokjes.
- Ook de kern kun je prima eten. Daarin bevinden zich zeer waardevolle voedingsstoffen.
- Er zijn ook ananassnijders, maar daarmee verwijder je ook de kern.
Hoe kun je hem gebruiken in de keuken?
Je kunt ananas op veel manieren verwerken in je eetpatroon. Natuurlijk is een stuk verse ananas uit het vuistje heerlijk, maar je kunt er veel meer mee doen. Ik geef je een aantal suggesties.
- In een fruitsalade. Mix dan met rood fruit. Dat ziet er ook nog leuk uit.
- Gebruik eens ananas in plaats van appel in een pannenkoek.
- Een ‘klassieke’ combinatie is natuurlijk in een pizza Hawaï : samen met hartige ingrediënten. Dat kan ook EetLijnProof!
- Ook in combinatie met kip-kerrie is ananas heerlijk, of in een curry.
- Ananas smaakt lekker in een dessert of in EetLijn yoghurt.
- Maak eens een ananas salsa, samen met paprika, rode ui, gember, limoensap en wat Stevia. Dien op in een uitgeholde ananas. Heerlijk bij kip, vlees of vis.
- Als je ananas in heel dunne plakjes snijdt, kun je ze gebruiken op je EetLijn boterham, samen met kipfilet of een plakje kaas. Even onder de grill maakt er helemaal een lekker hapje van.
- In een smoothie met kefir en een eetlepel chiazaad voor een lekkere bite.
- Je kunt ananassap gebruiken in plaats van azijn in een dressing.
- Ananas is een heerlijke combi met zuurkool.
Welke voedingsstoffen zitten erin?
Ananas is niet alleen lekker, maar bevat ook veel voedingsstoffen. Ik zet de belangrijkste op een rij.
- Vitamine A, B1, B6, B11, veel vitamine C en E
- Mineralen en spoorelementen: calcium, koper, mangaan, fosfor, magnesium, kalium, jodium, en zink
- Veel verschillende antioxidanten: feruulzuur, luteïne, zeaxantine, betacaroteen, cryptoxanthine.
- Oplosbare vezels (pectine)
- Plantensterolen
- Het enzym bromelaïne. De werking daarvan leg ik hieronder uit.
Wat kan ananas bijdragen aan je gezondheid?
Het is dus best een indrukwekkende hoeveelheid aan voedingsstoffen die ananas bevat. Die kunnen een bijdrage leveren aan je gezondheid. Uiteraard in een gezond voedingspatroon als basis.
- Bromelaïne is een eiwitsplitsend enzym. Deze stof heeft veel verschillende werkingen:
– Het kan helpen bij de spijsvertering, tegen maag- en darmproblemen. Het eten kan minder zwaar op je maag liggen.
– Doordat het de spijsvertering ondersteunt, ontlast het de alvleesklier.
– Ananas kan hierdoor helpen om de spijsvertering te bevorderen bij de ziekte van Crohn.
– Het helpt het lichaam te ontdoen van toxinen, giftige stoffen.
– Bromelaïne kan ondersteunen bij allergieën, o.a. ook bij astmatische klachten.
– Dit enzym werkt ontstekingsremmend.
– Het kan de vorming van bloedstolsels tegengaan en zodoende mede de kans op hart- en vaatziekten verkleinen.
– Ook kan het helpen tegen weefselzwelling door reuma, verstuiking en verrekking en artrose.
– Het kan helpen om reizigersdiarree te verlichten. Dus moet je lang onderweg in de auto en werkt dat bij jou vaak op je darmen? Neem een lekker stuk verse ananas mee voor onderweg. Jij kunt er lekker van genieten en de bromelaïne doet de rest. - Door de vele vitamine C kan ananas helpen om de symptomen van verkoudheid, keelpijn en bijholte ontsteking te verlichten. Het geeft je immuunsysteem een boost. Ook helpt vitamine C de groei en reparatie van weefsels ondersteunen, o.a. de huid, doordat het nodig is bij de aanmaak van collageen.
- De vele antioxidanten helpen om de vrije radicalen, die ontstaan door o.a. teveel stress en ongezonde voeding, tegen te gaan. Zodoende helpen ze het lichaam te beschermen tegen laaggradige ontstekingen, die de oorzaak zijn van vele welvaartsziekten. Feruulzuur is een heel krachtige antioxidant.
- Ananas kan door het vele water dat erin zit bijdragen aan je vochtintake.
- De vezels in ananas (met name pectine) zijn goed voor de darmen, ze bevorderen een regelmatige stoelgang. Pectine krijgt een gelerende werking bij verhitting, maar dit is niet noodzakelijk voor het benutten van de pectine als oplosbare vezel.
- Mangaan helpt om de botten stevig te houden. Samen met calcium, magnesium en vitamine D3 levert dit, zeker na de overgang, een bijdrage in de strijd tegen osteoporose.
- De plantensterolen (actieve plantenstoffen) kunnen en positief effect hebben op de cholesterolbalans.
- Verschillende voedingsstoffen in ananas (antioxidanten, vitamine C, koper, zink, foliumzuur, betacaroteen) kunnen een positief effect hebben op zowel de mannelijke als vrouwelijke vruchtbaarheid.
Welke nadelen heeft ananas?
Ondanks deze lofzang op de ananas heeft het ook een paar nadelen.
- Misschien heb je wel eens gezien dat de yoghurt of kwark dun wordt als je er verse ananas door doet. Dat is het effect van bromelaïne: het splitst de eiwitten in deze producten. Dit effect is niet schadelijk, maar soms wel lastig. De positieve kant hebben we al besproken: bromelaïne helpt om eiwitten te verteren, waardoor het eten minder zwaar op de maag ligt.
- Nog een vervelend effect van bromelaïne: een prikkelende tong en/of een gevoelige mond. Heel overdreven gesteld is dit het verterende effect van bromelaïne: het verteert je tong. Je kunt dit vermijden door de ananas even te verwarmen. Hierdoor wordt dit enzym onwerkzaam. Daarmee raakt je dus ook de voordelen grotendeels kwijt.
- Sommige mensen hebben een allergie voor ananas. Dat kan al symptomen geven bij het aanraken van de vrucht, en nog meer natuurlijk bij het eten. Symptomen die veel voorkomen bij een allergie voor ananas zijn intense jeuk, opgezwollen tong, lippen of gezicht, moeite met ademhalen, constipatie, duizeligheid, metaalsmaak in de mond, buikklachten en in het ergste geval een anafylactische shock. Als je merkt dat je een allergie hebt voor ananas, moet je het absoluut niet meer eten.
- Bromelaïne in ananas kan een wisselwerking hebben met sommige medicijnen, zoals bloedverdunners, bepaalde antibiotica en pijnstillers uit de groep van NSAID’s. Dit gaat vooral over bromelaïne als supplement. Bij af en toe een schijf ananas eten hoef je niet bang te zijn voor deze wisselwerkingen.
- Sommige mensen krijgen maagklachten als ze (veel) ananas eten door bepaalde zuren.
- Ananas bevat behoorlijk wat suikers. Daarom is het verstandig om niet te vaak ananas te eten als je koolhydraatbewust wilt eten. En die keren dát je het eet, kun je het combineren met een eiwit omdat je dan de bloedsuiker toch aardig stabiel kunt houden.
Welke plaats heeft ananas in de EetLijn Methode?
De EetLijn Methode is koolhydraatbewust. Dat betekent dat je wél koolhydraten kunt gebruiken, maar in veel lagere hoeveelheid dan in een ‘gewoon’ eetpatroon. Ananas past daar wel in maar zeker niet elke dag. Want ananas bevat veel suikers: 100 g levert zo’n 13 g koolhydraten. Dat is vergelijkbaar met 4 ½ suikerklontje… Een schijf ananas is ongeveer 125 gram, dus dan krijg je in één keer aardig wat suikers binnen! Laat dit je niet weerhouden om er af en toe van te genieten en combineer het evt. met een eiwitrijk product of vet.
