Verkoudheid en griep: je kunt er niet omheen, zeker niet in de herfst en de winter. Wat is het verschil tussen die twee? Wat heeft het met de weerstand te maken? En hoe kun je je weerstand verhogen? Of kan dat helemaal niet? Daarover kun je lezen in dit blog.
Wat is griep en wat is verkoudheid?
We zeggen nogal eens: ‘Ik heb een griepje’. Maar wat bedoelen we dan eigenlijk? Is dat ook echt griep? Of eigenlijk verkoudheid? Kortom: we gebruiken de begrippen griep en verkoudheid vaak door elkaar. Toch is het absoluut niet hetzelfde, al lijken sommige klachten op elkaar.
- De oorzaak van griep is het influenzavirus. Daarom hoor je ook wel eens de naam influenza. Er zijn verschillende varianten. De incubatietijd (de tijd tussen besmetting en ziek worden) is één tot vier dagen. Het kan een heftig beloop hebben. Meestal begint griep plotseling met hoge koorts, spierpijn (een heel typisch symptoom), vermoeidheid, keelpijn, hoesten en algehele malaise. De koorts kan heel snel oplopen en duurt meestal drie tot vijf dagen; het ziek voelen zelf kan veel langer duren.
- Verkoudheid is een veel minder ernstig ziektebeeld. Het wordt meestal veroorzaak door een rhinovirus, dat ook vele varianten kent. De klachten ontstaan meestal binnen één tot drie dagen na besmetting en duren meestal zeven tot tien dagen. De symptomen zijn een verstopte neus, niezen, keelpijn, hoesten en soms lichte koorts. Verkoudheid duurt 7-10 dagen.
Hoe krijg je griep en verkoudheid?
Zowel griep als verkoudheid kun je krijgen via het slijmvlies van de neus, keel en luchtwegen. Soms gaat het via het oogslijmvlies (door wrijven in de ogen). Ook door contact met iemand die besmet is (bijvoorbeeld door handen geven) kun je besmet raken. Door het virus raken de slijmvliezen beschadigd en er komt een reactie van het immuunsysteem op gang. Dat is de oorzaak van hoest, keelpijn en snotterigheid. Griep is besmettelijker dan verkoudheid, doordat het zich ook via de lucht op grotere afstand verspreidt. Het is dus niet ‘het weer’ dat griep en verkoudheid veroorzaakt! De reden dat er meer griep en verkoudheid voorkomt in de winter is dat we dan de ruimtes minder goed ventileren en dichter op elkaar zitten, waardoor de virussen zich makkelijker kunnen verspreiden.
Welke complicaties kunnen er zijn bij griep en verkoudheid?
Bij normaal gezonde mensen zijn er geen medicijnen nodig bij griep en verkoudheid. Het geneest meestal vanzelf. Bij griep is er wel meer kans op complicaties, zeker bij oudere mensen, chronisch zieken en mensen met een verminderde weerstand. Je kunt dan denken aan longontsteking, bronchitis, middenoorontsteking en heel soms hartspierontsteking. Als je griep hebt en je wordt opeens benauwd, suf, verward of steeds zieker is het wel raadzaam om de huisarts te bellen. Bij verkoudheid kan een bacteriële infectie (sinusitus, oorontsteking of longontsteking) een complicatie zijn.
Welke remedies zijn er als je griep of verkoudheid hebt?
In principe is er geen behandeling nodig voor griep en verkoudheid. Maar je kunt wel een en ander doen als je er last van hebt.
- Bij verkoudheid kun je stomen of neusdruppels nemen. Die kun je eenvoudig zelf maken door wat zout op te lossen in water. Met zo’n mengsel kun je ook je neusholtes spoelen met een speciale ‘neushoorn’, de rhinohorn, die je kunt kopen bij de apotheek. Neem liever geen neusdruppels of -spray met xylomethazoline. Dit kan averechts werken én verslaving veroorzaken.
- Kippensoep (liefst zelf getrokken) en bottenbouillon is een beproefd huismiddel vanwege de geneeskrachtige stoffen die erin zitten.
- Probiotica (zuurkool, yoghurt)
- Qua voeding: vitamine C, gember, knoflook, citroen (de infectiebestrijders van moeder natuur)
- Neem voldoende rust
- Hygiëne: was regelmatig je handen en zorg voor voldoende ventilatie in huis.
Welke rol speelt de weerstand?
Als het lichaam aangevallen wordt door virussen of bacteriën, komt het in verweer om die op te ruimen. Niet elke besmetting leidt tot infectie (ziekte). Elke dag worden we wel zo’n 7 keer aangevallen door een virus. Het afweersysteem (‘de weerstand’) is er de hele dag dus druk mee. Bovendien speelt het immuunsysteem een rol in het opruimen van ‘ontsporende’ cellen die uit kunnen groeien tot kankercellen. Daarom is het van belang dat onze weerstand op peil is.
Hoe werkt het immuunsysteem?
Ons immuunsysteem is een heel geavanceerd systeem dat verschillende processen omvat:
- Het lichaam moet ziekteverwekkers als zodanig herkennen.
- Vervolgens moet het lichaam geactiveerd worden om ze onschadelijk te maken.
- Het immuunsysteem moet leren wat lichaamseigen is en wat indringers zijn.
- De afweerreactie moet op tijd stoppen. Als dit niet gebeurt, kan er weefselschade ontstaan of zelfs een auto-immuunziekte.
- Het immuunsysteem slaat informatie over de bestreden ziekteverwekkers op, zodat een volgende infectie nóg effectiever bestreden kan worden.
Hiervoor werken verschillende organen en systemen samen.
Welke verdedigingslinies zijn er in het immuunsysteem?
Het immuunsysteem is opgebouwd uit drie verschillende lagen, de zgn. verdedigingslinies.
- De eerste verdedigingslinie bestaat uit verschillende onderdelen. Het is bij de geboorte aanwezig en richt zich niet specifiek tegen bepaalde ziekteverwekkers.
– Huid en slijmvliezen van spijsverteringskanaal, de luchtwegen en vagina vormen een fysieke barrière. Bij de slijmvliezen werkt dit via trilhaartjes die ongewenste indringers naar buiten kunnen werken via o.a. hoesten en niezen.
– Ook bevatten huid en slijmvliezen héél veel goede bacteriën: het microbioom.
– Daarnaast is er een chemische barrière door de antibacteriële werking van bijvoorbeeld speeksel en maagzuur. - De tweede verdedigingslinie bestaat uit afweercellen. Ze hebben verschillende functies die elkaar soms ook weer overlappen. Er zijn cellen die indringers doden (door ze op te eten en te verteren), andere cellen maken stoffen die bacteriën lek prikken waardoor ze niet overleven. Signaalstoffen die afgescheiden worden zorgen voor activeren of afremmen van allerlei onderdelen in het immuunsysteem.
- De derde verdedigingslinie is heel specifiek. Deze specifieke afweerreactie komt langzamer op gang maar is wel sterker en effectiever. Bovendien wordt er immuniteit opgebouwd. Dit betekent dat er informatie opgeslagen wordt zodat het immuunsysteem een volgende keer sneller kan reageren tegen die ziekteverwekker. Hierbij zijn de witte bloedcellen (lymfocyten) betrokken. Er zijn verschillende typen lymfocyten, de T- en B-lymfocyten die verschillende taken hebben.
Welke factoren zorgen voor verminderde weerstand?
Om dit hele systeem goed te laten functioneren is er heel wat nodig. Er zijn heel wat situaties die een aanslag kunnen zijn op ons immuunsysteem. Je kunt daarbij denken aan:
- Ouderdom. Naarmate we ouder worden gaat ook het immuunsysteem minder goed functioneren. Dit lijkt te maken te hebben door laaggradige ontstekingen die ook met de leeftijd toenemen. Inflamm-aging is een term die daarvoor bedacht is. Sneller last van ontstekingen door de ‘ouderdom’
- Ook stress vormt een aanslag op het immuunsysteem.
- Slaaptekort zorgt voor het in de war raken van vele processen, ook de weerstand.
- Ongezonde leefstijl vormt stress voor het lichaam en zorgt mede voor laaggradige ontstekingen. Als het immuunsysteem druk is met die laaggradige ontstekingen is het minder in staat om ziekteverwekkers te bestrijden.
- Overgewicht heeft ook een relatie met weerstand. Mensen met overgewicht (en vooral buikvet) hebben een grotere kans op een ernstig beloop van infecties dan bij een gezond gewicht. Dit komt doordat overmatig lichaamsvet zorgt voor onbalans in het immuunsysteem vanwege meer leptine, dat ontsteking bevordert. Ook maakt vetweefsel nog meer ontstekingsbevorderende stoffen aan. Dit zorgt voor laaggradige ontstekingen.
Wat kunnen signalen zijn van verminderde weerstand?
Er zijn best veel signalen die erop zouden kunnen wijzen dat je weerstand verlaagd is. Het zijn wat algemene, soms vage symptomen, maar als je er geen andere verklaring voor kunt vinden, zou het kunnen liggen aan je weerstand. Hierbij kun je denken aan:
- Keelpijn
- Last van allergieën
- Slecht slapen
- Slecht kunnen concentreren
- Regelmatig hoofdpijn
- Geen energie hebben
Nooit ziek… en toch geen goede weerstand?
Ben jij nooit ziek, hoogstens wat aan het kwakkelen? Ik weet niet of ik je dan moet feliciteren. Misschien wel. Het kan zijn dat je zó gezond bent dat je lichaam alle ziekteverwekkers er snel uit weet te werken. Het kan echter ook zijn dat je immuunsysteem druk is met allerlei laaggradige ontstekingen, waardoor het niet meer de ruimte heeft om snel te reageren. Als er dan een serieuze ziekteverwekker komt, kost het veel meer moeite om echt in actie te komen. Zo gezien kan het helemaal geen kwaad om af en toe eens griep te krijgen. Dan weet je in ieder geval dat je immuunsysteem up to date is. Het is natuurlijk een ander verhaal als je het elke keer als er iets rondwaart het flink te pakken hebt!
Wat kun je doen om je weerstand te verhogen?
Natuurlijk kun je niet alles voorkomen, maar er is veel wat je zelf kunt doen om je weerstand te verhogen en je immuunsysteem op peil te houden. Denk daarbij aan:
- Gezonde, gevarieerde voeding, puur en onbewerkt, a la De EetLijn Methode. Vooral ook aandacht voor omega 3 vetten en voldoende eiwitten, vitamines en mineralen, vezels, probiotica. Denk ook aan de ‘antibiotica uit je keukenkastje’. In dit blog kun je daarover lezen: https://www.deeetlijn.nl/antibiotica-zijn-ze-noodzakelijk-of-kan-het-ook-anders/
- Zorg voor voldoende ontspanning en slaap
- Vermijd chronische stress en/of leer er beter mee om te gaan.
- Beweeg regelmatig, ook omdat dit de bloedsomloop stimuleert, wat ook de witte bloedcellen (die een rol spelen bij de weerstand) ten goede komt.
- Drink voldoende omdat een goed gehydrateerd lichaam beter in staat is om infecties te bestrijden.
- Zorg voor een gezond gewicht.
- Rook niet en drink geen alcohol. Beide verzwakken het immuunsysteem.
- Neem eventueel extra supplementen. Hieronder meer daarover.
Welke supplementen kunnen de weerstand ondersteunen?
Voor al deze supplementen geldt hetzelfde: zorg dat je de juiste kwaliteit neemt en niet zomaar het eerste het beste potje dat je in de supermarkt of drogist uit het rek pakt. Laat je hierover goed adviseren zodat je weet dat je een goed product gebruikt dat bij jou past! Bovendien is het niet verstandig en niet nodig om de hele lijst hieronder te gaan gebruiken. Zorg dat je altijd weet waarom je een supplement gebruikt. Wil je toch je weerstand een boos geven, kun je denken aan (één of meer van) de volgende supplementen:
- Vitamine
- Multi
- Vitamine D
- Vitamine E
- Zink
- Selenium
- Magnesiumbisglycinaat/citraat
- Omega 3
- Quercetine
- Resveratrol
- Curcumine
- Probiotica (L. Rhamnosus, L.acidophilus, bifidobacteriën)
- Groene thee
Wat betekent de EetLijn voor een goede weerstand?
De EetLijn Methode is gericht op een betere algehele gezondheid, te beginnen met de darmen. Als je darmen gezond zijn, heb je een goede basis. Daarbij gebruiken we in de eerste plaats voeding, en daarbij enkele basis supplementen. Als je vaak aan het kwakkelen bent of altijd meedoet met griep en verkoudheid loont het zeker de moeite om eens te kijken of je je algehele gezondheid kunt verbeteren door in te stappen in het EetLijn Traject.
Wil je meer weten over de EetLijn Methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl en er wordt contact met je opgenomen.
