Amaranth is een product dat nog steeds behoorlijk onbekend is. Dat is erg jammer, want het is een prachtig product dat BOMvol voedingsstoffen zit. Het wordt wel ‘overlevingsgraan’ genoemd. Dat is niet voor niets. In dit blog vertel ik je meer over dit prachtige pseudograan.
Wat is amaranth?
Amaranth is een eenjarige plantensoort die oorspronkelijk afkomstig is uit Zuid-Amerika. Het heeft dan ook een (sub)tropisch klimaat nodig om te kunnen groeien. De Azteken en Inca’s gebruikten het al. Amaranth is een pseudograan: het is het zaad van een plant die niet tot de grassenfamilie behoort zoals de ‘echte’ granen. Ook quinoa en boekweit zijn pseudogranen. Er bestaan wel 60 verschillende soorten amaranth. Sommige soorten, zoals de vossenstaart amarant, zijn bij ons bekend als sierplant. Veel mensen hebben hem in de tuin. De plant heeft prachtige bloeiende pluimen die variëren van wit en roze tot donkerrood. De bloemetjes zijn heel klein.
De zaadjes
De zaadjes die daarna verschijnen zijn helemaal piepklein. Ze hebben de grootte van maanzaad. Amaranth heeft een wat aardse, nootachtige smaak, waar sommige mensen wat aan moeten wennen. Van sommige soorten amaranth, zoals de klaroen, kun je ook de blaadjes eten als groente. Het voordeel van dit gewas is dat het nauwelijks wordt veredeld. Het is dus een puur gewas waar alle gezonde eigenschappen in behouden zijn. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld tarwe, waar weinig meer over is van het in principe gezonde oergraan. Amaranth is glutenvrij en past in een koolhydraatbewuste leefstijl, zoals De EetLijn is.
Waar kun je amaranth kopen en waar let je op als je het koopt?
Amaranth is niet overal verkrijgbaar. In de supermarkt kun je het meestal niet kopen. Bij natuurvoedings- en biologische winkels en speciaalzaken is het wel makkelijk te vinden. In de webshop van De EetLijn zijn amaranthvlokken verkrijgbaar en zelfs één van de best lopende producten. Het is belangrijk dat het biologisch is en liefst ook 100% glutenvrij. Hoewel amaranth zelf geen gluten bevat, kan het ‘besmet’ raken met gluten als het in een bedrijf verwerkt wordt waar ook glutenhoudende producten geproduceerd worden.
In welke vormen kun je het kopen?
Het leuke van amaranth is dat je het in verschillende vormen kunt tegenkomen:
- Korrels (de zaadjes dus).
- Vlokken. Dit zijn de gestoomde en daarna platgeslagen zaadjes.
- Meel: de vermalen korrels.
- Gepoft, als een soort mini-popcorn. Dit kun je ook zelf doen door de zaadjes te roosteren in een droge koekenpan totdat ze gaan ‘springen’. Dan nog even roosteren met een deksel erop. Het brandt wel snel aan, dus enige oefening is wel nodig om de juiste temperatuur te regelen.
Hoe kun je amaranth bewaren?
Het is belangrijk om amaranth, in welke vorm dan ook, droog te bewaren. Als je het gekookt hebt, kun je het invriezen.
Wat kun je ermee doen?
Amaranth is een zeer veelzijdig product. In fase 1 van de EetLijn Methode kom je het vaak tegen in de recepten. Ik noem een paar toepassingen.
- Korrels
– Koken. Je kunt amaranthkorrels afspoelen (net zoals quinoa) en dan een minuut of 10 koken. Als je ze een nacht of een paar uur laat weken, is de kooktijd iets korter. Omdat de zaadjes zo klein zijn, is ook het afgieten wel een secuur karweitje.
– Je kunt de zaadjes laten kiemen op water. Dit zorgt voor nog meer voedingswaarde en maakt het dus nog gezonder.
– De korrels kun je gebruiken in brood, cake en koekjes. Het is een bestanddeel van de meeste EetLijn Bakmixen. Als je het deeg een half uur laat staan voordat je het in de oven zet, wordt het bakresultaat iets zachter.
– Gekookte amaranth kun je gebruiken als alternatief voor rijst. Je kunt het afwisselen met quinoa. - Vlokken
– Amaranthvlokken zijn goed te gebruiken als bindmiddel wanneer een ovenschotel net iets te nat is uitgevallen. Ze geven dan binding en zorgen voor een knapperige bite. Ook in een soep kun je de vlokken als bindmiddel gebruiken.
– De vlokken zijn ook heerlijk om pap mee te maken. De structuur heeft dan wat weg van de overbekende (maar niet heel gezonde) Brinta pap.
– De vlokken zijn ook lekker in Griekse yoghurt of over een salade. - Meel
– Je kunt zelf meel maken door de korrels te malen.
– Amaranthmeel is prima geschikt voor glutenvrije baksels als brood, koekjes, cake en crackers. Vanwege de specifieke smaak is het wel een goed idee om het te mengen met andere meelsoorten.
Welke voedingsstoffen bevat amaranth?
Amaranth is ontzettend rijk aan voedingsstoffen. Omdat het ook nog eens een relatief goedkoop product is, kan het bijdragen aan het oplossen van het wereldvoedselprobleem. Je zou amaranth ‘het gewas van de toekomst’ kunnen noemen. Het bevat een indrukwekkende hoeveelheid aan voedingsstoffen:
- Het is een compleet eiwit. Dit betekent dat alle essentiële aminozuren (die het lichaam dus niet zelf kan maken) erin zitten. Het bevat o.a. een aardige hoeveelheid lysine, wat kan helpen om de vetverbranding aan te zetten.
- Het bevat meer eiwitten dan granen.
- Het is rijk aan vezels.
- Ook bevat het veel mineralen, o.a. magnesium, fosfor, zink, kalium, ijzer en mangaan.
- Er zit veel calcium in.
- Amaranth is rijk aan antioxidanten, de beschermers van onze lichaamscellen.
- Er zit relatief veel vitamine C in. Dit is uniek voor (pseudo)granen.
- Ook de B-vitamines zijn rijk vertegenwoordigd in amaranth: B1, B2, B3, B5, B6 en B11. Ook bevat amaranth choline, een aan B-vitamines verwante stof die o.a. belangrijk is voor de aanmaak van acetylcholine, een neurotransmitter.
- Het bevat veel peptiden (aminozuurverbindingen), o.a. lunasin, wat een anti-kankerwerking kan hebben.
Waarom is het zo gezond?
Alle genoemde eigenschappen van amaranth kunnen veel voordelen voor onze gezondheid opleveren. De naam ‘amaranth’ geeft het eigenlijk al aan. Dit woord betekent letterlijk: onsterfelijk, nimmer verwelkend. Ik noem de belangrijkste effecten die amaranth op onze gezondheid kan hebben, uiteraard als onderdeel van een gezond voedingspatroon en leefstijl.
- Het kan helpen de hartgezondheid te verbeteren doordat het cholesterolwaarden en bloeddruk mede reguleert.
- Het hoge gehalte aan calcium werkt versterkend voor botten en spieren. De calcium uit plantaardige bronnen blijkt ook veel beter te worden opgenomen dan calcium uit zuivel. Helemaal fijn dus voor mensen die geen zuivel kunnen of willen gebruiken.
- De vele vezels zorgen voor een betere darmwerking en spijsvertering, een minder opgeblazen gevoel en minder last van obstipatie.
- Bovendien kan het de kans op maagzweren helpen verkleinen.
- Amaranth kan bijdragen aan gewichtsverlies door de vele vezels, maar ook omdat het helpt om leptine (het verzadigingshormoon) aan te maken. Hierdoor heb je dus eerder een verzadigd gevoel.
- De vele antioxidanten zorgen voor bescherming van de lichaamscellen, wat bij kan dragen aan het voorkomen of vertragen van tumorgroei.
- Ook de versterking van het immuunsysteem door amaranth kan helpen de activiteit van tumorcellen te verminderen.
- Vitamine C is o.a. een bouwstof voor collageen, wat samen met isoflavonen helpt om de huid mooier en steviger te maken.
- Het bevat fenolzuren (een specifieke groep van antioxidanten) die de lever helpen beschermen. Dat is geen overbodige luxe in een tijd waarin de lever het zo zwaar heeft.
Welke nadelen heeft amaranth?
Amaranth is ontegenzeggelijk een zeer gezond product dat je gerust regelmatig op je menu kunt zetten. Desondanks zijn er een paar kleine aandachtspuntjes:
- Amaranth past in een koolhydraatbewuste leefstijl. Toch bevat het veel koolhydraten. Houd daar dus rekening mee. In de EetLijn Methode valt het onder de vezels. Een portie van 20 g per dag (vlokken of ongekookte korrels) is prima.
- Het bevat wat saponinen, zgn. zeepstoffen. Dit zijn antinutriënten die de opname van vitamines en mineralen kunnen verminderen en mogelijk bij kunnen dragen aan het ontstaan van een ‘leaky gut’, oftewel lekkende darm. Als je een goede darmgezondheid hebt en verder gezond eet en leeft, hoef je daar niet zo bang voor te zijn. De ongekookte korrels kun je afspoelen voordat je ze gaat koken. Soms zie je schuim verschijnen bij het koken (net als bij sommige soorten quinoa). Dat zijn die zeepstoffen. Je kunt het er makkelijk afscheppen. De amaranth vlokken bevatten door het bereidingsproces alweer veel minder saponinen. Bovendien is de hoeveelheid amaranth die je per keer gebruikt beperkt, waardoor je dus ook niet veel saponinen binnenkrijgt.
- Zoals ik hierboven al noemde zijn amaranth korrels best lastig om te verwerken. Maar oefening baart kunst!
De genoemde nadelen wegen zeker niet op tegen de voordelen. Maak dus goed gebruik van de informatie in dit blog en zet eens wat vaker amaranth op tafel!
Heb je belangstelling voor amaranthvlokken of de bakmixen van De Eetlijn?
https://shop.deeetlijn.nl/product/amaranth-vlokken/
https://shop.deeetlijn.nl/product-categorie/eetlijn-bakmixen/
