Het woord ‘dementie’ duidt aan dat er iets in het brein kapot gaat: het is een degeneratief proces. In dit blog 10 leefstijltips en veel voedingsadviezen om dementie te helpen voorkomen en de gevolgen enigszins te helpen beperken.
Wat is dementie?
Dementie op zich is geen ziekte maar een verzameling symptomen die horen bij informatieverwerkingsproblemen van de hersenen. Dementie is het gevólg van een ziekte. Dat kunnen wel meer dan 50 verschillende ziektes zijn. De bekendste en meest voorkomende (in 80% van de gevallen) is de ziekte van Alzheimer. Andere veel voorkomende vormen zijn vasculaire dementie (of multi-infarctdementie), Fronto Temporale Dementie (FTD) en Lewy-Body dementie (Parkinsondementie). Voor dit blog voert het te ver om in te gaan op alle specifieke vormen. De kern bij alle vormen is een langzame achteruitgang van mentale vermogens. Het komt heel vaak voor bij mensen van 65+ maar ook steeds vaker bij jongere mensen, zelfs van 30+. Maar liefst 80% van de mensen van 70 jaar en ouder krijgt te maken met één of andere vorm van mentale achteruitgang.
Is dementie te genezen?
Op dit moment is de medische wetenschap wereldwijd druk op zoek naar middelen om dementie te genezen. Hoewel er al veel bekend is, kan dementie nog steeds niet genezen worden. De medicijnen die er zijn, hebben vaak nare bijwerkingen en de resultaten zijn tot nu toe erg teleurstellend. De onderzoeken richten zich met name op de samenklonterende eiwitten, de zgn. plaques, die kenmerkend zijn voor de ziekte van Alzheimer. Helaas kijkt men niet of nauwelijks naar de oorzaak daarvan. En daar lijkt nu juist het ‘geheim’ te liggen. Ik kom daar hieronder nog op terug. Soms zijn er andere aandoeningen die verschijnselen veroorzaken die heel veel lijken op dementie. Daarom moeten die altijd eerst worden uitgesloten, omdat ze vaak relatief eenvoudig te verhelpen zijn. Je kunt hierbij denken aan bijvoorbeeld een ernstig tekort aan Vitamine B12 of een te traag werkende schildklier. Er is dan geen sprake van ‘echte’ dementie.
Wat zijn de eerste signalen?
Dementie staat bekend als ziekte van vergeetachtigheid: je geheugen laat je in de steek. Toch is dementie veel meer dan vergeetachtigheid. Er zijn vaak al vroeg signalen die kunnen wijzen op een zich ontwikkelende dementie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan:
- Slecht nieuwe informatie op kunnen nemen (bijv. de bediening van een nieuw apparaat zoals tv, telefoon of Senseo-apparaat).
- Vergeten van belangrijke afspraken, wat eerder geen probleem was (zoals doktersafspraken en verjaardagen van de kinderen).
- Vaak spullen kwijt zijn en ze op vreemde plaatsen neerleggen.
- Steeds dezelfde vragen stellen zonder dat je het zelf in de gaten hebt.
- Meer moeite hebben met het volgen van een gesprek doordat je niet meer weet wat er gezegd of gevraagd is (dus niet door slecht(er) horen).
- De weg op bekende routes kwijtraken of bekende informatie vergeten (bv waar de kinderen wonen of belangrijke jaartallen).
Het is heel belangrijk om bij deze symptomen naar de huisarts te gaan!
Wat zijn de latere kenmerken?
In een latere fase komen er steeds meer nare symptomen bij. Ook de taal, het logisch redeneren en beoordelingsvermogen worden aangetast. Het gedrag kan veranderen: iemand kan een compleet andere persoon lijken. Soms is dit een positieve verandering (moeilijke mensen veranderen in zachtaardige, lieve mensen), maar het kan ook andersom. Verder kan het voorkomen dat iemand niet meer weet hoe hij bepaalde voorwerpen moet gebruiken en waar ze voor dienen. Er kan ook ontremming op allerlei gebied ontstaan. Dit zijn allemaal heel vervelende, pijnlijke en ontluisterende gebeurtenissen. Zeker omdat het steeds erger wordt en de persoon met dementie steeds minder zelfstandig kan leven.
Wat zijn de risicofactoren voor het ontstaan van dementie?
Voordat de eerst symptomen van dementie merkbaar zijn, is er al tientallen jaren een proces gaande in het lichaam. Hierover wordt steeds meer bekend. En wat blijkt? De oorzaak achter de oorzaak (de plaques in de hersenen) blijkt gelegen in voeding en leefstijl. Gelukkig komt er ook in de medische wetenschap steeds meer aandacht hiervoor. Denk maar aan neurowetenschapper prof. dr. Erik Scherder. De risicofactoren voor het ontstaan van dementie zijn globaal onder te verdelen in 3 groepen:
- Ontstekingsreacties. Dementie is een ontstekingsziekte. Laaggradige ontstekingen, die heel langzaam ontstaan zonder dat je je er bewust van bent, kunnen vanuit het perifeer gebied (‘tussen mond en kont’) overslaan op hersenniveau.
- Een tekort aan voedingsstoffen, o.a. vitamines, mineralen, hormonen en ook cholesterol. Deze laatste stof is essentieel voor de hersenen. Statines zorgen voor een afname van cholesterol, maar hebben veel vervelende bijwerkingen, ook op hersenniveau. Zo zorgen ze er o.a. voor dat de huishouding van neurotransmitters verstoord raakt.
- Blootstelling aan gifstoffen, zowel van buitenaf (bijv zware metalen) als van binnenuit (door de biotoxinen die schimmels afgeven).
Wat is het belang van op tijd beginnen met een gezonde voedings- en leefstijl?
Als je een gezondheidsprobleem hebt, zoals Coeliakie, laat je het wel om glutenhoudende producten te eten omdat je meteen een reactie krijgt. Als je snel aankomt, is dat ook iets waar je al gauw rekening mee houdt in voeding en leefstijl. Maar bij dementie is er, zoals ik al noemde, al jarenlang en proces gaande voordat je iets merkt. Daarom is het van groot belang dat je op tijd begint! Hoe mooi zou het zijn als onze kinderen en kleinkinderen veel minder of liefst niet te maken krijgen met dementie!
Voorkomen is beter dan genezen
De kennis over gezonde voeding en leefstijl en het in praktijk brengen daarvan kan niet vroeg genoeg beginnen. Het is inmiddels aangetoond dat daarmee het risico op dementie echt verkleind kan worden. Natuurlijk wil ik geen valse hoop wekken. Maar inmiddels is het mij wel heel duidelijk dat -in het algemeen- een gezonde voedings- en leefstijl de moeite loont. En dat dat echt geen afzien hoeft te betekenen, of jezelf van alles ontzeggen. Dat bewijst de EetLijn Methode wel! Zeker met de 80-20 regel (na eerst een schoonmaak fase doorlopen te hebben) is het een leefstijl die voor iedereen haalbaar is. Voorkomen is echt beter dan genezen!
Wat kun je doen qua leefstijl?
Er zijn heel veel aspecten die je in je leefstijl kunt integreren om het risico op dementie te beperken. Je hoeft niet alles te doen. Kijk wat bij jou past en probeer eens iets uit wat je nu niet doet. De samenvatting is: zorg dat je een actieve senior wordt. Dat kan bijvoorbeeld door de volgende activiteiten:
- Train je brein. Doe dat door steeds weer nieuwe dingen te leren, zoals een nieuwe taal, een hobby, je verdiepen in bepaalde thema’s. Dit zorgt voor aanmaak van extra proteïnes die beschermen tegen amyloïde plaques in hersenen. Er ontstaat meer aanmaak van verbindingen tussen zenuwcellen van de hersenen. Dit is ook het geval bij heel veel van de hieronder genoemde activiteiten.
- Speel geheugenspelletjes, bijv. bridgen of memory.
- Draag een helm bij het fietsen om hersenletsel te voorkomen.
- Wees sociaal actief, ga op een club of vereniging.
- Zorg voor een goede slaap, liefst 8 uur, waarvan 5 uur onafgebroken.
- Ga mediteren met bijvoorbeeld mindfulness. Mindfulness kun je op veel manieren toepassen.
- Zorg voor een goede bloeddruk.
- Laat je gehoor testen omdat je bij een slechter gehoor te weinig auditieve prikkels krijgt, wat invloed heeft op je hersenen.
- Zorg voor een gezond gewicht.
- Kom in beweging, ga bijvoorbeeld wandelen of dansen. Dit blijkt enorm veel invloed te hebben op de neuroplasticiteit (de ontwikkeling van de hersenen en het ontstaan van nieuwe verbindingen).
Wat kun je doen qua voeding?
Ook in voeding is er heel veel wat je kunt inzetten. Als je onderstaande aspecten goed bekijkt, zal je zien dat het overeenkomt met de voeding van De EetLijn Methode. De EetLijn Methode als geheel heeft veel overeenkomsten met een Mediterrane leefstijl, die ook aanbevolen wordt om dementie te helpen voorkomen.
- Zorg voor ontstekingsremmende voeding. De volgende punten zijn daarbij van belang:
– Het eten van voeding die zo min mogelijk bewerkt is. Dit kan je brein wel 11 jaar jonger maken!
– Specifiek een aanbeveling voor biologische wilde bosbessen. Deze bevatten anthocyanines, die kunnen beschermen tegen schadelijke invloeden op het brein en het brein jong houden.
– Dit geldt ook voor kurkuma.
– Noten (amandelen, hazelnoten, walnoten, paranoten)
– Regelmatig een eitje nemen. Eieren bevatten choline en luteïne, allebei belangrijke stoffen voor ons brein. Kies wel voor biologische eitjes (code 0) omdat die minder arachidonzuur (‘slecht’) en meer omega 3 bevatten, wat ontstekingsremmend is.
– Eet kolen, specifiek ook broccoli en de kiemen daarvan.
– Vermijd suiker. Zo zorg je mede voor een stabiele bloedsuikerspiegel en help je diabetes type 2 (en 3, zoals Alzheimer ook wel wordt genoemd) te voorkomen. Kies voor vooral rood fruit (suikerarm) en waterrijke groenten (niet zetmeelrijk).
– Vermijd transvetten en eet juist wel vette vis zoals haring, makreel, zalm, sardientjes en ansjovis.
– Pas op met alcohol, liefst helemaal niet. Bij enkele glazen per dag is het risico op hersenschade al groter.
– Drink groene thee. Ook een paar kopjes koffie per dag lijken te kunnen ondersteunen omdat cafeïne het brein stimuleert.
– Eet gerust pure, rauwe, biologische cacao. Dit bevat antioxidanten die het mentaal functioneren kunnen helpen verbeteren.
– Het eten van 1 à 2 x per week een stukje biologisch rood vlees levert geen problemen op. Sterker nog: het bevat carnitine en creatine. Deze stoffen kunnen helpen om het functioneren van het brein te verbeteren. Vegetariërs en veganisten hebben vaak een tekort aan deze belangrijke stoffen. - Zorg voor voldoende actieve plantenstoffen: het hele palet aan nutriënten, vitamines en mineralen zoals B-vitamines, vitamine C, D en E, selenium. Ook hebben veel vitamines een antioxidatieve werking.
- Zorg voor zo min mogelijk gifstoffen:
– Eet zoveel mogelijk biologische voeding, o.a. om residuen van bestrijdingsmiddelen te vermijden.
– Bewaar je voeding niet in aluminium bakjes of folie. Aluminium kan zich stapelen in het lichaam en is neurotoxisch, d.w.z. dat het schade kan veroorzaken aan de hersenen.
– Vermijd blikjes waar een BPA-houdende coating in zit, evenals bewaarbakjes met BPA.
– Gebruik biologische verzorgingsproducten zonder hormoonverstorende stoffen.
– Zorg voor schone lucht om blootstelling aan toxische stoffen te voorkomen.
Welke supplementen kunnen ondersteunen?
Er zijn geen supplementen die dementie kunnen genezen. Zeker in het geval van dementie is voorkomen altijd beter dan genezen. Om de cognitieve achteruitgang te helpen vertragen of cognitieve functies te helpen verbeteren zijn er verschillende supplementen die je kunt gebruiken. Ik noem de bekendste.
- Ginkgo Biloba
- Lecithine
- Vitamine E
- Vitamine B12
- Omega 3
- Glutathion, dit is de meest krachtige antioxidant (ontstekingsremmer) die er is. Ze noemen glutathion niet voor niets de koningin van de antioxidanten.
- Vitamine D (normaal gesproken zou 20 mcg voldoende moeten zijn, maar omdat dit een zeer belangrijke stof is voor heel veel processen is een dosering van 70 mcg per dag voor de meeste mensen geen overbodige luxe.
Dementie is een heel ernstige, ontluisterende ziekte die veel leed kan veroorzaken. Al is er niet veel te doen als je het eenmaal hebt, met preventie kun je vandaag nog beginnen!
Heb je belangstelling voor GLUTATHION als supplement? https://shop.deeetlijn.nl/product/s-acetyl-l-glutation
