Jeuk door een falend vuilnisophaalsysteem? En 9 tips om het op te lossen

Jeuk, je zult er maar last hebben… Gék kun je ervan worden. En maar krabben en maar krabben… waardoor het in 9 van de 10 gevallen nóg erger wordt. Maar wát kun je dán doen? Is er überhaupt iets dat écht helpt? En wat kunnen de oorzaken zijn? In dit blog kun je erover lezen. En ja, het goede nieuws is dat er echt een remedie is!

Wat is jeuk?

We weten allemaal wel wat jeuk is, hoe het voelt. Maar een definitie is lastiger te geven. Ik probeer het wat te omschrijven. Het is een kriebelend, ongemakkelijk gevoel aan de huid. Daardoor heb je de neiging te gaan krabben of wrijven. Vaak wordt het daar juist erger door. Het kan aanvoelen alsof er iets op je huid kruipt. Sommige mensen ervaren jeuk als nog erger dan pijn. Jeuk is een niet te onderschatten verschijnsel: het kan leiden tot slapeloosheid, depressie, agressie en soms zelfs suïcide neigingen. Vaak gaat jeuk gepaard met rode plekken of een schilferende huid, zwelling, bultjes, kloofjes of korstjes. Maar er zijn ook vormen van jeuk waarbij niets te zien is. Jeuk kan een kort moment duren, maar het kan ook dagen aanhouden.

Wat gebeurt er in het lichaam bij jeuk?

Om te begrijpen waarom jeuk zo voelt zoals het voelt, is het interessant om eens te bekijken wat er in het lichaam gebeurt. Dat kunnen verschillende vormen van prikkeling in het zenuwstelsel zijn: van de vrije zenuwuiteinden in de huid, hoger in het zenuwstelsel, in het centraal zenuwstelsel of door ‘mechanische prikkeling’ door bijvoorbeeld histamine. Als deze zenuwcellen geprikkeld worden, geven ze het signaal door aan de hersenen waardoor het als jeuk geregistreerd wordt. Als je gaat krabben ervaar je pijn, wat ervoor zorgt dat de jeukprikkels niet aankomen. Helaas werkt dit maar even.

Welke soorten jeuk zijn er?

Niet alle vormen van jeuk zijn hetzelfde. Er zijn verschillende indelingen te maken:

• Jeuk zonder specifieke dermatologische oorzaken of juist jeuk bij huidaandoeningen zoals scabies of constitutioneel eczeem.
• Een andere indeling duidt aan of het plaatselijke jeuk is of over het hele lichaam.
• Tot slot is er een indeling die onderscheid maakt tussen acute overgevoeligheidsreacties (zoals bij insectenbeten) en huidproblemen met gebieden met vlekjes en bultjes.

Wat doet de dokter met jeuk?

Als je bij de dokter komt met jeuk, zal hij/zij eerst kijken of het hoort bij een specifieke ziekte of aandoening. Afhankelijk daarvan, en van het vraaggesprek (de anamnese) o.a. over wanneer en hoe het begonnen en ontwikkeld is, zal er ook een lichamelijk onderzoek gedaan worden. Eventueel kan er bloedonderzoek gedaan worden op bloedbeeld, ontstekingswaarden, ijzer, nierfunctie en leverfunctie. Afhankelijk van de uitslag daarvan kan er een oorzaak ontdekt worden en indien nodig behandelplan gesproken worden. Meestal zal het onderzoek echter niet zo uitgebreid zijn en wordt er een zalf voorgeschreven. Vaak zal dit ofwel een vette en vocht inbrengende zalf zijn of corticosteroïden. Dit is meer symptoombestrijding dan oplossen van onderliggende problemen.

Welke oorzaken van jeuk zijn er?

Er zijn heel veel mogelijke oorzaken van jeuk. Ik noem de belangrijkste.

1. Een van de belangrijkste oorzaken: Een falend vuilnisophaalsysteem, m.a.w. problemen met de ontgifting van ons lichaam. Nieren en lever zijn organen die afvalstoffen uitscheiden, net als de huid. Als je lever en nieren niet goed functioneren, ben je dus minder goed in staat om afvalstoffen uit te scheiden. Die afvalstoffen zoeken dan toch een uitweg. Ze komen dan via de huid naar buiten in de vorm van eczeem en jeuk. Naarmate we ouder worden kunnen organen ook minder goed gaan functioneren, waardoor de uitscheiding van afvalstoffen moeilijker verloopt. Jeuk kan zodoende een ouderdomsklacht zijn.
2. Ook de lymfe scheidt afvalstoffen uit. Helaas heeft de lymfe geen pomp die hem activeert. De enige ‘pomp’ om de lymfe te activeren, is beweging. Als je ’s avonds lekker op de bank hangt en de hele avond niet beweegt, wordt het lymfesysteem niet geactiveerd en kan zijn reinigende werk niet goed doen. Daarom is het zo belangrijk om zeker elk half uur je zittijd, of bankhangtijd, te doorbreken om zodoende de lymfe weer te activeren.
3. Contact allergieën: hierbij reageert de huid op een stof die irriteert. Het kan soms een puzzel zijn om erachter te komen wat de oorzaak daarvan is. Dat kunnen allerlei stoffen zijn: wasmiddelen, nieuwe kleding, beddengoed, verzorgingsproducten, schoonmaakmiddelen enz. Van nikkel is ook bekend dat sommige mensen er heftig op reageren (bij het dragen van bepaalde sieraden). Niet altijd ontstaat de jeuk direct na het contact met de betreffende stof. Soms kan het pas later optreden waardoor het verbrand bijna niet meer gelegd kan worden.
4. Voedselovergevoeligheid. Dat gaat niet over aanraking, maar een reactie na het eten. Daarbij kan het gaan om heel veel verschillende producten. Denk bijvoorbeeld aan:
   – Specifieke producten, die op zichzelf niet ongezond zijn, zoals gember (kan netelroos veroorzaken), rauwe wortels (terwijl iemand dan wel gekookte wortels kan eten), appels, nachtschades (geven vaak ook bij rauw eten meer en eerder klachten dan bereid). Suikers zijn ook een beruchte oorzaak voor jeuk.
   – Lactose. Zuivel legt, door de lactose die erin zit en die we niet af kunnen breken, een slijmlaag aan in de darmen waardoor voedingsstoffen minder goed worden opgenomen.
   – Gluten kunnen de darmen perforeren waardoor deze gaan ‘lekken‘. Dat is een andere situatie dan bij coeliakie.
   – Histaminerijke voeding, zoals  schaal- en schelpdieren, eieren, vis, varkensvlees, noten, pindakaas, sesam, soja (vooral niet-biologische), tarwe (gluten), rode wijn, oude kaas, zuurkool, voedsel uit blik, niet verse groente. Dit is ook vaak het geval bij astmatische klachten en hooikoorts. Iedereen heeft een bepaalde drempelwaarde voor histamine, waarboven je klachten krijgt. Dit kan een scala van verschillende symptomen zijn, waaronder jeuk. Deze drempelwaarde is individueel bepaald. Je krijgt last van een histamine-intolerantie wanneer de hoeveelheid histamine in het lichaam groter is dan kan worden afgebroken.
   – Histamine vrijmakers zijn stoffen die zorgen voor aanmaak van histamine in het lichaam. Hiertoe behoren o.a. alcohol, aardbeien, bananen, ananas, kiwi, cacao, zuivel, noten en zaden en diverse E-nummers (zeker ook glutamaat, E-621!).
5. Laaggradige ontstekingen. Meestal komt jeuk van binnenuit. Hierbij spelen laaggradige ontstekingen in heel veel gevallen een rol.
6. Medicijnen kunnen ook eczeem en jeuk veroorzaken. Hierbij gaat het ook weer om tekortschieten van de ontgifting. Eigenlijk zegt je lichaam dan dat het dit medicijn niet ‘wil’. Het wordt een bijwerking genoemd, maar in feite is het een alarmsignaal van het lichaam. Dit kan ook nog optreden als je een bepaald medicijn al langere tijd gebruikt. Dat is heel begrijpelijk als je het bekijkt vanuit de ontgifting.
7. Bepaalde ziekten m.b.t. de stofwisseling, zoals diabetes en schildklieraandoeningen kunnen ook zorgen voor jeuk. Bij diabetes is de vochtbalans vaak wat verstoord, waardoor de huid wat uitgedroogd raakt. Hierdoor kan jeuk ontstaan. De schildklier heeft, naast vele andere functies, ook een rol bij het regelen van de gezondheid van de huid. Wanneer de schildklier niet goed werkt, heeft dat dus ook invloed op de huidgezondheid, waarbij jeuk een symptoom kan zijn.
8. Jeuk tijdens de overgang wordt vaak veroorzaakt door het droger worden van de huid. Je lichaam maakt tijdens de overgang steeds minder oestrogeen aan. Oestrogeen is een hormoon dat verantwoordelijk is voor de aanmaak van collageen en lipiden. Collageen en lipiden zijn erg belangrijk voor een gezonde huid. Jeuk kan dus een uiting zijn van een minder gezonde huid.
9. Stress is op zich geen oorzaak van jeuk, maar het kan er wel door verergeren. Dat zal iedereen die eczeem heeft, kunnen bevestigen. Meer stress betekent meer eczeem. En meer jeuk zorgt weer voor meer stress.
10. Tekorten aan o.a. ijzer en B-vitamines
11. Darmparasieten, waardoor de hele darmwerking verstoord wordt.
12. Ouderen hebben vaak een drogere huid, wat tot jeuk kan leiden. Mogelijk heeft jeuk bij ouderen ook te maken met het gebruik van medicijnen.
13. Zweten bij warmte: als de zweetkliertjes verstoppen onder strakke kleding kun je een branderig gevoel krijgen, wat uiteindelijk verandert in jeuk. Het is de combinatie van vocht, warmte en wrijving die de oorzaak is.

Wat kun je zelf doen om jeuk te verminderen?

Jeuk is best moeilijk te verlichten als je het eenmaal hebt. Maar er zijn wel wat huismiddeltjes die kunnen helpen:

• Een koude, natte doek (evt met ijsklontjes) op de huid zorgt voor andere activatie van de zenuwuiteinden, waardoor de jeuk (tijdelijk) onderdrukt wordt.
• Kleding van zachte en vooral natuurlijke materialen als katoen of zijde.
• Kort en lauw douchen ipv lang en heete om uitdroging van de huid te voorkomen.
• Gebruik milde, parfumvrije verzorgingsproducten en was- en schoonmaakmiddelen. Wat betreft zeep: je zou deze zeep kunnen proberen https://shop.deeetlijn.nl/product/glycerine-en-honingzeep/
• Drink voldoende om uitdroging van de huid van binnenuit te voorkomen.
• Maak een papje met havermout en breng dat aan op de jeukende plekken.
• Mentholpoeder.
• Probeer de temperatuur stabiel te houden; bescherm je huid tegen wind, kou en hitte.
• Zorg voor een voldoende vochtige lucht in huis.

Wat kun je doen met voeding, leefstijl en supplementen?

Natuurlijk is voorkomen nog beter dan genezen. Voeding staat daarbij centraal, omdat je met voeding en leefstijl je darmen – waar dus ook jeuk vaak zijn oorsprong heeft – GEZOND(er) kunt maken. Voeding staat altijd op de eerste plaats; ook leefstijl is belangrijk. Eventueel kun je nog supplementen daarbij nemen. Je kunt daarbij denken aan:

1. Eet puur en onbewerkt.
2. Laat gluten en lactose staan.
3. Zorg voor koolhydraatbewuste voeding.
4. Neem probiotische voedingsmiddelen: zuurkool, kefir, Griekse yoghurt.
5. Stressmanagement: zorg voor ontspanning en rust; ook mindfulness en ademhalingsoefeningen kunnen positieve invloed hebben.
6. Vitamine C kan helpen de jeuk te verminderen.
7. Ook vitamine D3 kan helpend zijn. Je kunt evtl. kiezen voor een vitamine D3 met K2. Overleg voor de laatste variant met de arts als je bloedverdunners gebruikt.
8. Quercetine, dit lijkt histamine te kunnen remmen en het werkt ontstekingsremmend.
9. Probiotica in supplement: lactobacillen en bifidobacteriën.
10. Zink is belangrijk voor o.a. een gezonde huid.

Wat kan de EetLijn methode betekenen?

Omdat jeuk vele oorzaken kan hebben, is het fijn als je die hele puzzel niet alleen hoeft te leggen. De EetLijn Methode is dan een prima steun in de rug, omdat er alle belangrijke elementen in zitten. Allereerst begin je met het GEZOND(er) maken van je darmen – de basis van je algehele gezondheid. Daardoor ontstaat er balans, wat ook belangrijk is voor het verwerken van voeding met histamine. De ontgifting wordt gestimuleerd en je krijgt geen ‘rommel’ meer binnen. De EetLijn is lactose-arm, glutenvrij en koolhydraatbewust. Kortom: de triggers voor jeuk worden weggenomen en de balans in je stofwisseling herstelt: het lichaam geneest zichzelf. Menige EetLijn cliënt is door het programma van de jeuk af gekomen. Als je té goed weet wat jeuk is, kan de EetLijn Methode echt de ‘way out’ vormen. Weet je welkom bij de club!

Wil je meer weten over de EetLijn Methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl en er wordt contact met je opgenomen.

Heb je belangstelling voor zink? https://shop.deeetlijn.nl/product/zink-sticks/
Of wil je zelf kefir gaan maken? https://shop.deeetlijn.nl/product/kefirmaker-met-zakje-kefir-starter-en-1-zakje-extra-kado/