Jodium is een essentieel mineraal dat een cruciale rol speelt in onze gezondheid. Het ondersteunt de werking van de schildklier, helpt bij de aanmaak van hormonen en draagt bij aan een goed metabolisme. Hoewel jodium van nature voorkomt in sommige voedingsmiddelen, is een tekort niet ongewoon. In dit blog duiken we dieper in de voordelen, bronnen en het belang van voldoende jodium in je dagelijkse voeding.
Wat is jodium?
Jodium behoort tot de spoorelementen. Het is essentieel: ons lichaam kan het niet zelf aanmaken. Je moet het dus uit je voeding (of eventueel een supplement) binnenkrijgen. Het woord jodium komt oorspronkelijk van het Griekse woord iodes, wat paars betekent. Dat verwijst naar de kleur die jodiumdamp heeft.
Welke vormen van jodium zijn er?
In voeding komen verschillende vormen van jodium voor, voornamelijk in de vorm van jodide en jodaat. Deze vormen van jodium kan ons lichaam absorberen en gebruiken. Er bestaat nog een derde vorm van jodium. Hoewel dit de pure, elementaire vorm van jodium is, komt deze vorm niet van nature voor in voedingsmiddelen. Het wordt voornamelijk gebruikt in laboratoria en als desinfectiemiddel.
Waarvoor dient het?
Er zijn veel processen in ons lichaam waarbij dit spoorelement een rol speelt. Ik noem de belangrijkste
- Jodium is nodig voor onze hersenontwikkeling en IQ. Het is daarom van groot belang dat zwangere vrouwen er voldoende van binnenkrijgen. Het lijkt ook de kans op ADHD te verkleinen.
- Ook voor de fysieke groei is het van belang.
- Ons immuunsysteem heeft het nodig als middel om bacteriën, schimmels en virussen te lijf te kunnen gaan. Het is dus een anti=bacteriële stof.
- Het helpt in het proces van apoptose. Dit is het mechanisme dat het lichaam aanzet om oude en beschadigde cellen zelf op te ruimen.
- In het hormonale systeem heeft jodium verschillende rollen.
– Het helpt om hormonen en neurotransmitters te laten aandokken op cellen zodat ze hun werk kunnen uitvoeren.
– Het speelt een rol in de oestrogeenbalans.
– Ook is het van belang voor de werking van de schildklier: het is nodig om schildklierhormonen te maken. - Jodium speelt een rol bij het onschadelijk maken van vrije radicalen, het ontgiften van zware metalen en het verminderen van de schade door radioactieve straling. Het is dus een belangrijke antioxidant.
- Ook helpt het de huid gezond te houden.
Hoeveel jodium hebben we nodig?
De dagelijks aanbevolen hoeveelheid voor volwassenen is 150 mcg per dag. Zwangere vrouwen hebben meer nodig. Kinderen, omdat hun lichaam nog kleiner is, kunnen met minder toe.
Kun je er een tekort aan hebben?
Sinds 1942 wordt er jodium aan bakkerszout toegevoegd. Als je brood eet, krijg je dus ook (extra) jodium binnen. Daarom denken veel mensen dat je niet snel een jodiumtekort kunt krijgen als je brood eet. Toch blijken tafelzout en brood jodium te bevatten die niet zo goed opneembaar is. Heel veel Nederlanders hebben wel degelijk een tekort!
Welke gevolgen en symptomen heeft een jodiumtekort?
Als je een tekort aan jodium hebt, kun je een scala aan klachten ontwikkelen. Helaas gaan er veel processen aan vooraf, voordat je er iets van merkt. Jodium kan in de schildklier worden opgeslagen, zodat je een voorraadje hebt. Daarom is het belangrijk om op vroege signalen te letten. Je kunt o.a. last krijgen van de volgende gezondheidsproblemen:
- Onverklaarbare gewichtstoename.
- Chronische vermoeidheid die niet op een andere manier te verklaren is.
- Cystes in borsten, baarmoeder of eierstokken
- Krampen
- Vaak ontstekingen, zoals blaasontsteking
- Weinig maagzuur
- Hartritmestoornissen
- Droge huid, ogen, mond, slijmvliezen
- Concentratie- en geheugenproblemen
- Trager werkende schildklier met de volgende klachten:
a. Toename van gewicht
b. Snel koud hebben
c. Obstipatie
d. Traagheid
e. Bij kinderen: groei- en leerachterstanden
f. Overmatig haaruitval
Welke oorzaken zijn er van een tekort?
De oorzaken van een tekort kunnen heel divers zijn.
- Te weinig jodiumhoudende voeding.
- Als je kiest voor gezonder zout, zoals Himalayazout en Keltisch Zeezout, moet je wel bedenken dat er niet voldoende jodium in zit, ondanks de voordelen.
- Te weinig selenium in de voeding. Dit verergert de symptomen van een jodiumtekort. Hetzelfde geldt voor een tekort aan ijzer, zink en vitamine A.
- Gebruik van veel niet gefermenteerde soja en sojaproducten.
- Het eten van veel rauwe koolsoorten of andere producten (zoals rauwe pinda’s, lijnzaad, zoete aardappelen en koolzaadolie)
- Sommige medicijnen (bv aspirine en psychofarmaca) zorgen voor meer uitscheiding van jodium.
- Vegetarisch en veganistisch eten.
- Voeding met te veel toxines als fluor, kwik en lood. Jodium wordt dan verbruikt om deze onschadelijk te maken. Ook bij ontgifting van xeno-oestrogenen is er extra jodium nodig.
- Als je zelf brood bakt, zonder bakkerszout, moet je extra opletten dat je voldoende jodium binnenkrijgt. Ook biologisch brood bevat er vaak geen of zeer weinig van.
- Roken verlaagt de opname in het lichaam.
Hoe weet je of je er een tekort aan hebt?
Natuurlijk kun je laten testen bij een orthomoleculair arts of je een tekort aan jodium hebt door midden van een urinetest. Maar er is ook een simpele test waarmee je een algemeen idee krijgt of je een tekort aan jodium hebt. Daarvoor smeer je wat jodium (dat mag gewoon jodium zijn die je als ontsmettingsmiddel gebruikt) aan de binnenkant van je bovenarm, in je ellenboog of op je pols. Let dan op de tijd die het kost om de vlek te laten verdwijnen. Als je voldoende jodium hebt, zal de vlek tot 24 uur of zelfs langer zichtbaar blijven. Bij een jodiumtekort vervaagt de oranjebruine vlek binnen 2-4 uur al. Dit is uiteraard geen heel nauwkeurige test, maar het kan een idee geven.
In welke voeding zit jodium?
Omdat de meeste voorraad van jodium in de oceanen zit, zijn voedingsmiddelen die uit de zee komen doorgaans een goede bron van dit spoorelement. In grondwater zit veel minder en het gehalte is afhankelijk van de omringende bodem. Jodiumrijke voedingsmiddelen zijn bijvoorbeeld:
- Zeewier (kelp)
- Kabeljauw
- Mosselen en garnalen
- Ei
- Kaas en yoghurt
- Spinazie
- Kaviaar
- Paling
- Makreel
Hoe vul je een tekort aan?
Als je een aangetoond tekort hebt, is het verstandig om een deskundige te raadplegen. Als je hoge doseringen in supplementen neemt, kan dit schildklieraandoeningen veroorzaken en bestaande schildklieraandoeningen verergeren. Bovendien kan een teveel aan jodium bij zwangere vrouwen leiden tot een te trage schildklierwerking van de baby. In sommige multivitamine supplementen zit ook jodium. Ook in de Dubbel M van De EetLijn zit jodium (een dagdosering). Wat je zelf veilig kunt doen:
- Eet zeevis (wilde vis dus) en zeegroenten zoals zeewier. Jodium daaruit is goed opneembaar, beter dan het jodium dat aan zout is toegevoegd. Wees wel voorzichtig met het eten van veel zeewier. Het jodiumgehalte is variabel, en soms erg hoog. Sushi bestaat zowel uit nori (zeewier) als vis en zeevruchten. Een mooie bron dus!
- Eventueel kun je gejodeerd keukenzout nemen. Dit is echter wel geraffineerd zout dat niet de mineralen bevat dat Himalayazout wel heeft.
- Let op met het eten van kruisbloemige groenten zoals koolsoorten. Zorg er in ieder geval voor dat je ze kookt.
- Eet geen niet-gefermenteerde sojaproducten.
Kun je ook teveel binnenkrijgen?
Als je schildklier gezond is, zal je niet zo snel te veel jodium binnenkrijgen, tenzij je een hoog gedoseerd supplement neemt of heel veel zeewier eet. Bij een niet goed werkende schildklier kan een overmatige jodiuminname leiden tot een vergroting van de schildklier. Een andere oorzaak van teveel is het veelvuldig ondergaan van onderzoeken waarbij jodium als contrastmiddel wordt gebruikt, zoals röntgenonderzoek, computertomografie. Het verschilt per persoon hoeveel iemand kan verdragen zonder er iets van te merken. Dit heeft te maken met de capaciteit van de schildklier om zich aan te passen. Symptomen van een teveel aan jodium kunnen zijn:
- Diarree
- Gewichtsverlies (i.c.m. een goede eetlust)
- Hartkloppingen
- Nervositeit
- Ontstekingsziekten van de schildklier
- Te trage werking van de schildklier
Hoe zorg je op een eenvoudige manier voor voldoende jodium?
Er is dus heel veel over jodium te zeggen. Dit sporenelement heeft veel functies in het lichaam, waarbij het samenwerkt met veel verschillende andere stoffen. Hoe houd je dat alles in balans? Dat is minder moeilijk dan het lijkt. Allereerst: Eet gevarieerd en zet regelmatig zeevis en zeewier op je menu. Daarnaast kun je kiezen voor een basis vitaminen- en mineralensupplement zoals de Dubbel M van De EetLijn. Eventueel kun je een deel van je dagelijkse portie zout vervangen door gejodeerd keukenzout, maar noodzakelijk is dit niet. Heb je schildklierklachten of andere uitdagingen met betrekking tot je gezondheid? Wellicht kan de EetLijn Methode je helpen! Met voeding en leefstijl is zó veel te doen!
Wil je meer weten over de EetLijn Methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl en er wordt contact met je opgenomen.
Heb je belangstelling voor de Dubbel M van De EetLijn? Vraag ernaar bij je eigen EetLijnCoach, mocht je die hebben. Heb je geen coach dan kun je vragen naar een verkooppunt bij jou in de buurt dooe te mailen naar nettie.bom@deeetlijn.nl. Beide niet aan de orde, dan vind je de Dubbel M hier: https://shop.deeetlijn.nl/product/de-eetlijn-dubbel-m-multivitamines-en-multimineralen/
