Olijfolie: een heel gezonde olie als je tenminste de juiste gebruikt. Met 9 gezondheidsvoordelen en 8 tips om te zorgen dat je de beste kwaliteit koopt.

Olijfolie, zie jij ook door de bomen het bos niet meer? Welke soort kun je nou het beste nemen? En kun je één en dezelfde olie gebruiken voor warme én koude gerechten? Of is het echt nodig om meerdere soorten in huis te hebben? In dit blog ga je alle ins en outs van olijfolie ontdekken.

Wat is olijfolie?

Het lijkt intrappen van een open deur, maar er is zó veel over te vertellen! Hoewel het tegenwoordig ook in de Nederlandse keuken ingeburgerd is, wordt het vooral in de Mediterraanse keuken gebruikt. Ook Frankrijk staat bekend om het gebruik van olijfolie. Het komt vaak uit Spanje, Italië en Griekenland. Olijfolie is de enige oliesoort die nog echt geperst wordt en niet verkregen is door verhitting of chemische processen. Als het tenminste de goede soort is. Daarover kun je hieronder meer lezen. Deze olie behoort tot de enkelvoudig onverzadigde vetzuren. Het bevat vooral omega-9 vetten.

Hoe wordt deze olie gemaakt?

Olijven zijn de vruchten van olijfbomen. Deze bomen krijgen prachtige witte bloemetjes. Uit de bevruchte stampertjes van deze bloemetjes groeien de olijven. In het najaar is de oogst van de olijven. Er zijn meer dan 85 soorten olijfbomen. Die zorgen voor verschillende smaken, geuren en kleuren olijfolie. Er zijn verschillende methodes van oogsten:

1. Wachten tot de olijven van de bomen vallen. Dit duurt lang en zorgt voor een hogere zuurgraad van de olie, wat ongunstig is.
2. Knuppelen of harken met een rakel. Op deze manier komen er veel blaadjes en takjes mee. Als er op een onzorgvuldige manier geperst wordt en er gaan takjes en blaadjes mee bij het persen, vermengen bepaalde enzymen uit deze blaadjes en takjes zich met de olijven. Dit leidt ook tot een te hoge zuurgraad.
3. Schudden met trilmachines. Ook dit zorgt voor vermenging met takjes en blaadjes. Deze methode is alleen te gebruiken als de grond vlak is en de bomen ver van elkaar staan. Echter: olijfbomen staan vaak op stukken grond die ongelijk zijn. Daardoor is deze methode financieel niet aantrekkelijk, omdat er dan minder oogst is. Dat maakt dat er onzorgvuldiger gewerkt wordt omdat er wel winst gemaakt moet worden.
4. Plukken is de beste methode maar dit is een nogal tijdrovende en kostbare klus. Het zorgt wel voor veel minder schade aan de olijven en dus minder oxidatie. Dat zorgt voor een veel betere kwaliteit olijfolie met een lager zuurgehalte.

Na de pluk worden de olijven gekneusd tussen molenstenen. Hierdoor ontstaat er pulp. Vervolgens wordt de pulp met een pers geperst, waardoor de olie verkregen wordt. Dit is olie van de eerste, koude persing. Het is belangrijk dat dit snel gebeurt na de oogst om kwaliteits- en smaakverlies te voorkomen. De zo verkregen olijfolie is de zgn. extra vierge kwaliteit. Vervolgens kan de pulp worden verhit en opnieuw geperst voor de tweede persing. Dit geeft olie van een veel lagere kwaliteit door de verhitting. Gelukkig vindt de tweede persing steeds minder vaak plaats. Daarna wordt de gewonnen vloeistof gescheiden in een vochtdeel en olie. Daarna wordt de olie gefilterd en bewaard in donkere glazen flessen of blikken.

Welke soorten zijn er?

Als je op zoek gaat naar olijfolie, kom je verschillende soorten tegen.

• Extra vierge olijfolie. Deze mag een zuurgraad van maximaal 1 % hebben. Idealiter is de zuurgraad nog lager, liefst maximaal 0,3%. Het moet een perfect aroma, smaak en kleur hebben. Uiteraard is dit ook een kwestie van smaak.
• Vierge olijfolie. Vaak is die afkomstig van de tweede persing en dus verhit en bewerkt. De zuurgraad van vierge olijfolie mag maximaal 2% zijn. Naar mijn mening is dat dus veel te hoog en is deze olie van veel mindere kwaliteit.
• Milde olijfolie. Dit is de slechtste vorm. Vaak is het een mengsel van slechte kwaliteit olijfolie waarin een klein beetje extra vierge olijfolie is verwerkt. Er staat dan ‘extra vierge’ op het etiket, maar het is het niet. Daar zijn verschillende redenen voor: Het is in het raffinageproces extreem verhit (gestoomd op 270 graden) en met chemische stoffen gebleekt en/of ontgeurd. Dit zorgt wel voor verlaging van het zuurgehalte, maar tegelijk voor verlies van alle heilzame stoffen.

Waar let je op als je het koopt?

Er zijn veel aspecten waar je op moet letten als je olijfolie koopt.

1. Zorg dat je i.i.g. biologische koopt.
2. Let erop dat het extra vierge is.
3. Het moet een mooie troebele groene kleur hebben. Toch wil het dan nog niet zeggen dat het wel goed zal zijn, zelfs niet als het biologisch is. Het is belangrijk om zelf te testen op geur en smaak. Het moet fruitig, bitter en scherp zijn. In Italië is er vaak een proefpanel dat de olijfolie test voordat het op de markt komt.
4. Als je het proeft, mag het na korte tijd niet meer vet voelen in de mond.
5. Koop alleen olijfolie in een donkere glazen fles, nooit in plastic (vanwege de weekmakers). Blik kan alleen als er geen BPA coating in zit.
6. Let erop dat het zuurgehalte 0,3% of lager is. Dit moet getest zijn in een laboratorium en gecertificeerd.
7. Koop nooit olijfolie in de supermarkt! Dit is het advies van een olijfolie sommelier. Zij zegt dat het merendeel van de supermarkt olijfolie troep is. Koop dus op een plek waar je kunt proeven, zoals bijvoorbeeld een delicatessenzaak. Meestal is dan ook bekend waar de olie precies vandaan komt en hoe het geproduceerd wordt. Er zijn veel kleinere bedrijven die hun olijfolie in de markt zetten, waardoor het makkelijker te traceren is.
8. Als er op het etiket bewoordingen staan als super extra vierge of extra extra vierge of iets dergelijks, kun je ervan uitgaan dat het niet klopt. Dit bestaat gewoon niet!

Kortom: Koop alleen biologische, extra vierge olijfolie van de eerste persing, van betrouwbare en traceerbare afkomst.

Hoe bewaar je olijfolie?

Je kunt olijfolie het beste bewaren in een donkere, glazen fles met de dop er goed op. Het is belangrijk te weten dat zuurstof, licht en warmte de kwaliteit van olijfolie aantasten. Je hoeft het echter niet in de koelkast te bewaren.

Waar kun je het voor gebruiken?

Olijfolie is op allerlei manieren te gebruiken. Je kunt een onderverdeling maken in een koude en warme bereiding. Bij koude bereiding kun je denken aan een dressing met olijfolie over een salade, stukjes EetLijnbrood met grof gemalen Himalayazout en beetje olijfolie om in te dippen, of als basis voor een tapenade of pesto. Warme bereiding is bijvoorbeeld roerbakken, wokken en bakken.

Kun je deze olie verhitten?

Je hebt misschien wel eens gehoord dat je extra vierge niet mag verwarmen, omdat dit de olie zou aantasten. Dit is echter achterhaald. De nieuwste inzichten leren dat je ook extra vierge olijfolie wel mag verwarmen maar níet verhitten! Je kunt het verwarmen tot maximaal 170 graden zonder dat de olie zelf aangetast wordt. Het zorgt echter wel voor verlies van een deel van de gezonde stoffen die erin zitten. Beter nog kun je het niet hoger dan 150 graden verwarmen, dit in verband met het ontstaan van AGE’s en acrylamide bij bereiding van voeding op hoge temperaturen. Zorg er wel voor dat de olie niet walmt want dan is de temperatuur echt te hoog. Qua gezondheidswaarde is koud gebruik dus het beste, maar verwarming van extra vierge olijfolie kan dus wel!

Hoe kun je olijfolie inzetten voor persoonlijke verzorging?

Naast inwendig gebruik is olijfolie ook op verschillende manieren te gebruiken voor uitwendig gebruik. Ik noem een paar van die toepassingen:

• Als oog make up remover
• Je kunt droge huid insmeren met olijfolie
• Bij droge haren en roos
• Om wondgenezing te bevorderen en voor huidherstel bij zonnebrand, insectenbeten en jeuk
• Om luieruitslag te verhelpen
• Er bestaat ook zeep met olijfolie. Meestal wordt dan niet de olie gebruikt maar de pulp.

Waarom is het zo gezond?

Het niet alleen lekker, het bevat ook veel mooie stoffen die bij kunnen dragen aan onze gezondheid. Ik noem er enkele:

• Oleumzuur (niet te verwarren met het zuurgehalte!), de omega-9 vetten, een enkelvoudig onverzadigd vet. Er is niet veel voeding die omega-9 bevat.
• Polyfenolen. Deze zorgen voor de ietwat bittere smaak. Het zijn krachtige antioxidanten.
• Vitamine E, ook een antioxidant.

Welke voordelen kan het hebben voor je gezondheid?

Zoals ik altijd benadruk, zal je alleen van de gezonde eigenschappen van olijfolie kunnen profiteren als je het gebruikt als onderdeel van een gezonde voedings- en leefstijl. Zo gebruiken de mensen in Frankrijk olijfolie! Ook in de EetLijn Methode gebruiken we het veelvuldig.

1. Olijfolie heeft een ontstekingsremmende werking. Dit helpt om je cholesterolwaarden in balans te houden. Ontstekingsremming zorgt voor minder kans op hart- en vaatziekten.
2. Het kan helpen om de kans op trombose te verlagen.
3. Ook kan het helpen bij het verlagen van de bloeddruk.
4. Goede olijfolie kan bijdragen om de ontwikkeling van borstkanker te vertragen.
5. Het kan helpen te beschermen tegen maagkanker en het ondersteunt de lever.
6. Olijfolie kan een rol spelen in de ontgifting van het lichaam.
7. Daarnaast kan het helpen om osteoporose te voorkomen.
8. Het geeft een verzadigd gevoel en verhoogt de gevoeligheid van de cellen voor insuline.
9. Door de ontstekingsremmende werking kan olijfolie helpen om hersendegeneratie (o.a. Alzheimer) te vertragen of voorkomen.

Redenen genoeg dus om dagelijks een goede kwaliteit olijfolie te gebruiken!

Wist je datjes:

Dit is al heel veel informatie over dit prachtige en onmisbare product. Er is nog veel meer over te vertellen. Een paar dingen zal ik je niet onthouden. Wist je dat…
… olijfbomen niet belastend zijn voor het milieu?
… op stukken grond staan waar niets anders groeit?
… de meeste olijfolie niet uit Italië maar uit Spanje komt?
… olijfolie uit Spanje bijna altijd bocht is?
… olijven in Spanje vaak zwaar bespoten worden?
… olijfolie nooit in een witte transparante fles mag zitten?
… olijfolie waar iets mis is gegaan met verwerkingsproces in de supermarkt terecht komt en dus vrijwel altijd van slechte kwaliteit is?
… extra vierge in het Nederlands betekent: extra maagdelijk?

Welke olijfolie gebruik ik zelf?

Het zal inmiddels duidelijk zijn dat ik het zelf uiterst belangrijk vind om olijfolie van een goede kwaliteit te gebruiken. Die ik gebruik heeft een zuurgraad van 0,3 %. Het is afkomstig uit Italië, waarbij het productieproces nauwlettend gecontroleerd wordt. De olijven zijn met de hand geplukt. Deze olie is een mengsel van olie uit verschillende olijfsoorten. Uiteraard is het een kwestie van smaak of je een bepaalde olijfolie lekker vindt. Proef en test het dus bij het kiezen waarbij je rekening houdt met de genoemde aspecten.

Heb je belangstelling voor deze olijfolie? https://shop.deeetlijn.nl/product/olijfolie/

Wil je meer weten over de EetLijn Methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl Dan zoek ik een coach bij jou in de buurt.