Insuline is een hormoon dat heel snel uit balans kan raken. Aan de ene kant is het onmisbaar, aan de andere kant kan het zorgen voor vetopslag, waar we niet op zitten te wachten.
Wat is insuline?
Insuline is een hormoon dat aangemaakt wordt door de alvleesklier, een orgaan in de buikholte. Een hormoon is een boodschapperstof die allerlei processen in het lichaam aanstuurt. Insuline is nodig als de bloedsuikerwaarde hoog is en kan de bloedsuikerspiegel laten dalen. De insulinespiegel kan snel uit balans raken. Daar kom ik hieronder op terug.
Wat zijn de verschillende taken van insuline?
Insuline heeft veel verschillende functies en staat ook in verband met diverse lichaamsprocessen. De belangrijkste taken van insuline zijn:
- Transporteren van suiker: Als je suikers eet, worden die omgezet in glucose, die nodig is voor de cellen. Hierbij gaat het niet alleen om suiker die je herkent als suiker, zeg maar suiker uit de suikerpot. Of suiker in koek, snoep en gebak. Ook bij het verteren van brood, pasta en rijst komt er veel glucose in het bloed vanwege het hoge koolhydraatgehalte. In de cellen wordt de glucose omgezet in energie. Je kunt die cellen zien als kleine bolletjes met een celwand. In die celwand zitten draaideurtjes met een slotje. Insuline is als het ware het sleuteltje dat op het slotje past. Zo gaat het deurtje open, waardoor de glucose de cel in kan. Dan gaat het deurtje weer dicht.
- Als er teveel glucose is die je niet meteen nodig hebt voor energie, zorgt insuline ervoor dat dit in de lever en de spieren wordt opgeslagen in de vorm van glycogeen. Wanneer je snelle energie nodig hebt (als je bijv. een sprintje wilt trekken), kan de glycogeen m.b.v. glucagon, de tegenhanger van insuline, weer terug omgezet worden in glucose. Dit haalt dus de energie uit de spieren en lever voor snelle acties (vechten of vluchten).
- Insuline zorgt ook voor het omzetten van overtollige glucose in vet en de opslag daarvan rond de heupen en in de buik voor ‘de winter’, voor noodsituaties. Het probleem is echter dat er geen barre tijden meer zijn in voedselperspectief. Er is altijd overvloed. Die vetopslag hebben we dus tegenwoordig niet meer nodig en we zitten we er eerder mee opgescheept. Het nadeel van met name buikvet tussen de buikorganen (het viscerale vet) is gevoeliger voor (laaggradige) ontstekingen. De laaggradige ontstekingen vormen de basis van vrijwel alle ziekten. Vandaar dat het zo belangrijk is om opslag van buikvet te voorkomen, o.a. door de insulinehuishouding goed reguleren. Als er geen ontstekingen zijn, heb je een betere algemene gezondheid. Ook onder de huid wordt vet opgeslagen. Dit is niet zo’n probleem omdat het daar functioneert om je warm te houden en te beschermen tegen stoten.
Waardoor kan de insulinehuishouding uit balans raken?
Er zijn verschillende oorzaken waardoor de insulinehuishouding uit balans kan raken. Ik noem de belangrijkste:
- Te veel eten: hierdoor moet er teveel insuline tegelijk worden aangemaakt. Niet alleen koolhydraten, maar ook eiwitten zorgen voor insuline-afgifte. Grote maaltijden zorgen dus voor een piek in je bloedsuikerspiegel en daarmee een piek in de insuline-afgifte.
- Te vaak eten: bij elke maaltijd wordt er insuline aangemaakt door de alvleesklier. Als je veel tussendoortjes eet, of de hele dag aan het ‘grazen’ bent, krijgt je alvleesklier het zwaar te verduren. De insuline- en bloedsuikerspiegel gaat dan de hele dag op en neer, wat de ‘deurtjes’ van de cellen uitput.
- Bovendien zorgen insulinepieken voor meer honger, waardoor je nog meer gaat eten. Zo kom je in een vicieuze cirkel terecht.
- Door het eten van veel snelle koolhydraten en verborgen koolhydraten raakt je insulinespiegel ook uit balans. Koek en gebak staan bekend als slecht vanwege de suikers. Echter, het effect van een boterham of een bordje pasta is nog veel groter dan van een slagroomgebakje. Zoals ik hierboven al noemde, gaat het om veel meer dan alleen de zichtbare suikers. Het is dus van belang om te weten wélke koolhydraten je het beste kunt eten en welke je echt beter kunt mijden.
- Koolhydraatarm eten: dit staat in verband met het vorige punt. Tegenwoordig gaan velen over op koolhydraatarm eten. Dit is echter niet mijn visie. Naar mijn idee zitten er grote gevaren aan koolhydraatarm eten. Er kan van alles door ontregeld raken: je schildklier gaat langzamer werken en je darmen raken uit balans. Als je dan wél weer koolhydraten gaat eten, krijg je de kilo’s die eraf gegaan zijn met rente terug. Daarom is de methode van De EetLijn niet koolhydraatarm maar koolhydraatbewust: niet teveel én niet te weinig koolhydraten én de juiste koolhydraten.
- Teveel bewegen: door excessief bewegen, wordt er veel cortisol aangemaakt omdat extreem veel bewegen door het lichaam als stress ervaren wordt. Cortisol zorgt voor een hogere afgifte van insuline.
- Te weinig bewegen: hierdoor wordt er te weinig insuline aangemaakt, waardoor de glucose regelrecht wordt opgeslagen als vet.
Wat zijn de gevolgen?
Als er glucose in je bloed zit, gaat de alvleesklier insuline aanmaken. Dit zorgt voor transport van de glucose naar de cellen en opname in de cellen. Als je echter teveel, te vaak en te grote maaltijden gebruikt, gaat de alvleesklier steeds opnieuw insuline aanmaken. De ‘celdeurtjes’ moeten dan te vaak open en dicht. Op een gegeven moment kan het deurtje niet meer open. Er blijft dan glucose in het bloed. Zo ontstaat er diabetes type 2.
Diabetes type 1
Bij diabetes type 1 is er wat anders aan de hand, dit is een auto-immuunziekte waarbij de eilandjes van Langerhans, waar de insuline aangemaakt wordt, kapot gaan. Bij type 2, ook wel genoemd ouderdomsdiabetes, blijft er steeds suiker in het bloed dat voor vetopslag zorgt. Helaas komt diabetes type 2 tegenwoordig steeds vaker bij jongeren voor en zelfs kinderen kunnen diabetes type 2 hebben, ondanks dat het lichaam altijd zal proberen de hoeveelheid insuline en suiker te reguleren. Bij veel en vaak en lang pieken en dalen raakt het systeem uit balans met diabetes type 2 als gevolg.
Vicieuze cirkel
Als je eet, komt er glucose in je bloed. Door de afgifte van insuline komt dit in de cellen terecht. Vervolgens ontstaat er een daling van de insulinespiegel met energiegebrek en honger als gevolg. Daardoor ga je dus weer eten en ontstaat er weer een piek van glucose en insuline. En zo kom je in een vicieuze cirkel terecht. Als dit allemaal snel achter elkaar gebeurt, kunnen er problemen ontstaan: honger, vermoeidheid en vetopslag. Het goede nieuws is dat dit hele proces met de EetLijn Methode heel snel omkeerbaar is. Velen hebben door het volgen van De EetLijn Methode hun medicatie, die ze gebruikten bij diabetes type 2 en/of het insuline spuiten, af kunnen bouwen. Vaak ervaren cliënten binnen enkele weken al verbluffende resultaten!
Wat is insulineresistentie?
Als de deurtjes niet meer open en dicht kunnen, heeft de alvleesklier een probleem. Doordat de glucose in het bloed niet zakt, blijft de alvleesklier alsmaar insuline aanmaken, en kan daardoor vermoeid en ontstoken raken. Hij kan daardoor geen insuline meer aanmaken. Zo blijft er teveel glucose in het bloed. De cellen reageren niet meer op de insuline die er in het bloed is. Dit noem je insuline-resistentie.
Light producten
Er is nog een andere vorm van insuline-resistentie: ook light (suikervrije) producten veroorzaken insulineresistentie. Dit heeft te maken met het effect van zoetstoffen op ons brein en daarmee op ons hele lichaam. Je kunt je dit als volgt voorstellen: je zit op de bank, de bel gaat, je staat op en loopt naar de voordeur, maar er staat niemand. Dat doe je één keer, nog een keer, maar hoe vaak laat je jezelf voor de gek houden? Op een gegeven moment staat er wél iemand voor de deur, en dan doe je deur niet meer open.
Suikervrije producten
Zo werkt het ook met suikervrije producten. Door de zoete smaak bereidt het lichaam zich voor om glucose te verwerken: er wordt insuline aangemaakt omdat je lichaam denkt dat er suiker aan komt. In werkelijkheid komt die suiker niet. Je lichaam laat zich lang voor de gek houden. Maar na verloop van tijd wordt er geen insuline meer aangemaakt, ook niet wanneer je wél koolhydraten eet. Dan wordt de glucose niet meer omgezet in energie maar opgeslagen als vet en heb je een ‘vet probleem’. Vandaar dat het zo belangrijk is om de juiste en de juiste hoeveelheid en de juiste soort koolhydraten te eten.
Wat kun je zelf doen?
- Laag glycemische voeding: geen snelle suikers eten. Ook is het belangrijk om koolhydraten te combineren met vetten, eiwitten en vezels. Dit zorgt ervoor dat je bloedsuikerspiegel in balans blijft.
- Niet teveel en niet te weinig koolhydraten eten, zoals ik hierboven heb uitgelegd.
- Nuchter bewegen: dit zorgt voor bevordering van de vetverbranding omdat je voor het eten weinig insuline in je bloed hebt. Als je insuline in je bloed hebt, kun je geen vet verbranden. Vandaar dat nuchter bewegen de stofwisseling verhoogt.
Conclusie
De EetLijn Methode combineert alle voedings- en leefstijlinterventies om je insuline- en bloedsuikerspiegel in balans te houden. Voeding (o.a. de juiste hoeveelheid koolhydraten, gecombineerd met de juiste eiwitten, vetten en vezels), beweging, ontspanning, slapen, samen met gerichte supplementen. Zoals gezegd heeft deze methode al velen van de diabetes type 2 af geholpen. Het is dus zeer de moeite waard om dit uit te proberen. De EetLijn is niet alleen geschikt voor mensen met diabetes maar helpt bij het zorgen voor een algemeen betere gezondheid en het terugdringen van vele specifieke klachten.
Wil je meer weten over De EetLijn Methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl
Wil je nog veel meer leren over allerlei gezondheidsthema’s in relatie tot voeding en leefstijl? Word dan lid van mijn online inspiratieprogramma 365 dagen Gezond(er) van Lijf en Leden. https://shop.deeetlijn.nl/product/365-dagen-gezonder-van-lijf-en-leden/Wil je meer lezen over suiker, zoetstoffen en de alvleesklier?
https://www.deeetlijn.nl/zoetstoffen-zijn-ze-gezonder-dan-suiker/
https://www.deeetlijn.nl/suiker-is-gezond-of-toch-niet/
https://www.deeetlijn.nl/houd-de-alvleesklier-gezond/
