De ogen, De EetLijn

De ogen, kun je daar echt mee kijken? En 8 tips bij maculadegeneratie

Onze ogen zijn prachtige instrumenten om mee te kunnen kijken. Helaas kan er van alles misgaan met de ogen. Omdat verslechtering van de ogen een sluipend proces is, onderneem je vaak te laat actie. Toch kun je zelf veel doen om je ogen tot op hoge leeftijd gezond te houden. In dit blog ga je daar veel over ontdekken.

Wat zijn de ogen?

Het klinkt als het intrappen van een open deur, maar dat is het niet. De ogen zijn een soort glazen bollen. Deze bollen zijn gevuld met vocht. Met 6 spieren zitten ze vast aan de oogkas, een hard bot. Omdat de ogen erg kwetsbaar zijn, moeten ze goed beschermd worden. Dat gebeurt op verschillende manieren.

  • De oogkas beschermt de ogen tegen stoten
  • De oogleden en wimpers geven bescherming tegen vuil en stof. Daarom is het belangrijk dat je regelmatig knippert.
  • Daarnaast zorgt het traanvocht dat de ogen niet uitdrogen en het helpt ook bij het afvoeren van vuil.
  • Om de ogen heen ligt een netwerk van bloedvaten die voedingsstoffen aanvoeren en afvalstoffen afvoeren.

Gebruik je de ogen om te kunnen zien?

We denken vaak dat we onze ogen nodig hebben om te kunnen zien. Dit is niet helemaal correct: de ogen zijn het zintuig dat lichtprikkels doorgeeft aan de zenuwen. Die prikkels worden in de hersenen omgevormd tot zichtbare beelden. Je kijkt dus eigenlijk niet met je ogen, maar met je hersenen.

Hoe zijn de ogen opgebouwd?

De ogen hebben een prachtige opbouw. Aan de buitenkant ligt de oogrok, een hard gedeelte. Die is aan de voorkant open. Daar ligt het hoornvlies, wat transparant is. Daarachter liggen de lens en de iris. Het pigmentgehalte van de iris bepaalt de kleur van je ogen: als je weinig pigment hebt, heb je blauwe ogen. Als je veel pigment hebt, heb je bruine ogen. De iris heeft nog een functie: bij veel licht zorgt hij voor verkleining van de pupil, en als er weinig licht is, verwijdt de pupil. Je kunt dit zelf waarnemen door eerst een poosje in een donkere kamer te gaan zitten en vervolgens voor de spiegel het licht aan te doen. Je ziet dan dat je pupil zich verkleint.

Hoe werken de ogen?

De werking van de ogen is een ingenieus proces. Via het heldere hoornvlies valt er licht in het oog. Vandaar gaat het via de lens en vervolgens naar het glasachtig lichaam. Dit bevat veel vocht. Als een lichtbeeld naar binnen valt, wordt het op z’n kop gespiegeld op het netvlies. Deze informatie wordt via zenuwbanen doorgegeven aan de hersenen waar uiteindelijk het beeld gevormd wordt. Daarom zie je dus niet met je ogen, maar met je hersenen. Je ziet alleen scherp wat binnen je gezichtsveld zit. De rest is wazig, maar omdat je zicht de omgeving aftast en het visuele geheugen aanvult wat je ziet, zie je toch scherp. Die aanvulling door het visuele geheugen kan zorgen voor illusies. Je denkt dan dat je iets op een bepaalde manier ziet, maar de werkelijkheid is anders.

Wat zie je als je te maken hebt met oogafwijkingen?

Het ontstaan van oogaandoeningen is vaak een langzaam proces. Daarom is het belangrijk om in vroeg stadium te ontdekken wat er aan de hand is, zodat je het op tijd kunt vertragen en eventueel iets of wat herstellen. Soms, maar helaas niet altijd, is er wat aan te doen met voeding en leefstijl. Daar kom ik hieronder nog op terug. Diverse oogafwijkingen zijn te herkennen door een verandering in je zicht. Op de volgende plaatjes kun je goed zien wat bij welke afwijking hoort.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Je kunt ook een app downloaden (Bartiméus Zien) om deze waarnemingen zelf te zien. Ook een bezoek aan https://muzieum.nl/ kan, om beeldspraak te gebruiken, je ogen openen voor wat oogaandoeningen met je kunnen doen.

Welke afwijkingen aan de ogen zijn er?

Globaal gesproken zijn er drie soorten oogafwijkingen.

1. Refractie-afwijkingen

De belangrijkste refractie-afwijkingen zijn verziendheid en bijziendheid. Je kunt niet veel doen om dit te voorkomen. Meestal treedt dit in de loop van het leven op. Ver- en bijziendheid kunnen verholpen worden met een bril of lenzen. Ook kunnen je overtuigingen een rol spelen. Als je ervan overtuigd bent dat je geen leesbril nodig hebt, dan heb je hem ook niet nodig. Dit is geen absoluut gegeven, want uiteindelijk zal je die bril toch nodig hebben maar je kunt het daardoor jaren uitstellen. Dit heb ik zelf aan den lijve ondervonden. Voeding speelt een bescheiden rol. Wat extra betacaroteen is in het algemeen wel goed. Neem dus gerust eens een bosje wortelen!

2. Aangeboren en leeftijdsgebonden oogafwijkingen

  • Scheel zien: soms helpt een bril of een operatie.
  • Bij een lui oog wordt vaak het andere oog een tijdje afgeplakt.
  • Als iemand kleurenblind is, kan hij bepaalde kleuren of tinten van kleuren niet goed waarnemen. Het betekent dus niet dat hij alleen maar zwart-wit kan zien. Bij kleurenblindheid zijn ook weer verschillende vormen mogelijk. Het is een aangeboren kwaal en je kunt er niets aan doen.
  • Mouches volantes (‘zwevende vliegjes’) is het zien van zwevende vlekjes in je gezichtsveld. Dit treedt vaak bij oudere mensen op. Het lijkt het gevolg te zijn van de afbraak van eiwitstructuren en andere cellen. Die afbraakproducten zweven rond in de geleiachtige vloeistof in de oogbol en zorgen voor de waarneming van puntjes, vlekjes of draadjes. Dit kan heel vervelend zijn. Stress en vermoeidheid kunnen het erger maken. Soms is het ook opeens weer weg. Het is belangrijk om je ogen voldoende rust te geven

3. Oogziektes

  • Cataract (grauwe staar) komt het meeste voor in Nederland. Bij staar wordt de ooglens troebel. In eerste instantie krijg je versterkte brillenglazen. Later kan staar heel goed geopereerd worden. Het is een relatief eenvoudige operatie onder plaatselijke verdoving, waarbij de ooglens vervangen wordt. Omdat staar vaak heel langzaam ontstaat, heb je het niet in de gaten. Het effect na een operatie is dan ook vaak spectaculair. Er gaat letterlijk een wereld voor je open!
  • Glaucoom is het gevolg van te hoge oogdruk door teveel vocht in het oog. Er is een evenwicht nodig tussen de aanmaak en afvoer van het vocht in de oogkamer. Als er teveel vocht in de oogbol blijft, kan dit leiden tot afknelling van de oogzenuw. Als de oogzenuw afsterft, kan dit zelfs tot blindheid leiden. Er zijn verschillende vormen van glaucoom, o.a. een acute en een chronische vorm. De precieze oorzaak is niet bekend. In het voorkomen van schade is het belangrijk dat de oogdruk regelmatig gemeten wordt. Bij verhoogde druk kun je druppels krijgen, die zorgen voor afvoer van meer vocht en zodoende een lagere druk. Soms kan laserbehandeling de situatie verbeteren. Operaties worden bij hoge uitzondering gedaan. Erfelijkheid speelt een rol, evenals leeftijd.
  • Maculadegeneratie, daarover hieronder meer.

Maculadegeneratie, ook een ziekte van de ogen

Aan maculadegeneratie besteed ik hier extra aandacht aan omdat deze aandoening het beste van allemaal te voorkomen is door voeding en leefstijl. Weliswaar zijn er verschillende vormen. Niet bij al deze vormen hebben voeding en leefstijl grote invloed. Dit geldt in ieder geval wel voor de leeftijdsgebonden maculadegeneratie. Bij maculadegeneratie is er sprake van veroudering van het netvlies. Een bepaald deel van het netvlies gaat minder goed werken en raakt beschadigd. Dit deel van het netvlies is de macula, ook wel ‘gele vlek’ genoemd. Door een ophoping van afvalstoffen, pigmentveranderingen of de groei van nieuwe lekkende bloedvaatjes raken de lichtgevoelige cellen beschadigd. Je gaat daardoor alles vaag en grijs zien. Meestal is de oorzaak niet duidelijk. Het komt veel voor. 14% van de mensen tussen 55 en 64 jaar heeft leeftijdsgebonden maculadegeneratie. Dit loopt op tot 37% boven de 75 jaar.

Hoe kun je maculadegeneratie herkennen?

De eerste signalen die kunnen wijzen op maculadegeneratie zijn:

  • Het zien van een grijze vlek in het midden van je gezichtsveld.
  • Steeds waziger zien.
  • Gezichten niet meer herkennen.
  • Meer licht nodig hebben bij het lezen.
  • Het vervagen van kleuren.
  • Rechte lijnen als golvende lijnen zien. Als je bijv. de krant leest, lijkt het alsof de regels gaan golven.

Maculadegeneratie leidt niet tot blindheid, maar je gaat wel steeds slechter zien. Er bestaat een testje, de zgn. Amsler test, om te kijken of je mogelijk maculadegeneratie hebt. https://www.macuaid.nl/amsler-testkaart/ Ga bij twijfel altijd naar je huisarts!

Hoe kun je de ogen beschermen tegen maculadegeneratie?

Helaas is maculadegeneratie niet te genezen. Maar met voeding en supplementen is het wel deels te voorkomen en zelfs tot 50% te vertragen! Het is dus zeker de moeite waard om daar je best voor te doen. Ik geef je een aantal tips.

  1. Blauw licht filteren door apparaten op de night shift te zetten. Oranje licht voorkomt aantasting van het netvlies door blauw licht.
  2. Voeding: eet voldoende vette vis, groente, fruit. Voeding met veel antioxidanten dus.
  3. Ook de supplementen Omega 3, zink, vitamine C en vitamine E kunnen het risico op verdere ontwikkeling van maculadegeneratie vertragen.
  4. Laat je ogen regelmatig checken door een oogarts of goede opticien.
  5. Rook niet.
  6. Zorg voor gezonde bloeddruk en cholesterolwaarden en voorkom overgewicht.
  7. Vermijd transvetten, worst, bewerkt vlees, niet-biologisch rood vlees en suikers.
  8. En lest best: Luteïne en zeaxanthine kunnen macula degeneratie tot 50% voorkomen en het proces vertragen. Deze stoffen zitten in andijvie, bladsla, boerenkool, broccoli, eidooiers, gele paprika, mango’s, papaja’s, raapgroenten, sinaasappel, sperzieboontjes, spinazie, spruitjes, tomaten en tuinbonen. Hier zit echter maar heel weinig in. Om een idee te krijgen van de hoeveelheid die erin zit: 100 gram rauwe andijvie levert 1,5 mcg luteïne en 4 mcg zeaxanthine. Dat is nog maar minimaal want je zou minimaal 6 mg luteïne per dag binnen moeten krijgen om voldoende voordelen voor de ogen te ondervinden. Daarom is een supplement met luteïne en zeaxanthine zeker aanbevelenswaardig. Het is wel belangrijk om er op tijd mee te beginnen om deze oogaandoening te helpen voorkomen. Heb je belangstelling voor een supplement waar 20 mg luteine in zit en zeaxanthine? Klik hier voor meer informatie en/of meteen bestellen: https://shop.deeetlijn.nl/product/luteine-met-zeaxanthine-60-vegetarische-capsules/

Oogaandoeningen kunnen veel leed berokkenen. Helaas is er dus niet altijd wat aan te doen, maar voeding en leefstijl kunnen zeker een bijdrage leveren aan de gezondheid van je ogen!

Wil je meer lezen over mango, waar ook luteïne in zit? https://www.deeetlijn.nl/mango-een-verrukkelijke-tropische-vrucht-met-9-onverwachte-voordelen-voor-je-gezondheid/

Zoek in de artikelen

kringeltje
kringel verdeler
button met nettie in de keuken

365 dagen

GEZOND(er) van A tot Z

kringel verdeler
kringeltje

Vrijblijvend kennismaken met een EetLijn Coach?