Gluten, zijn ze ongezond? En hoe eet je glutenvrij?

Gluten, het algemene beeld is dat ze alleen maar schadelijk zijn voor mensen met coeliakie. Zou dat kloppen of zouden er meer nadelen aan zitten?

Wat is/zijn gluten?

Het woord gluten komt uit het Latijn en betekent lijm. Je herkent het in het woord ‘glue’, wat de Engelse term is voor lijm. Je kunt het woord als meervoud en als enkelvoud gebruiken. Gluten zijn eiwitten en werken als een soort lijm, zoals het woord al aangeeft. Er zijn verschillende soorten gluten. De belangrijkste zijn glutenine en gliadine. Deze laatste, gliadine, is de glutensoort waar mensen met coeliakie (een auto-immuunziekte met overgevoeligheid voor gluten) niet tegen kunnen.

Waar zitten gluten in?

• In granen. Dat tarwe gluten bevat, is vrij bekend. Maar wist je dat er ook in héél veel andere producten gluten zitten? Het gaat dan om andere granen, zoals gerst, rogge en kamut. Ook spelt (ook dat is een tarwe-soort) bevat gluten. Uiteraard zitten er gluten in alle producten die met deze granen gemaakt zijn. Maar er is meer.
• Ook in mais en rijst zitten gluten! We denken vaak dat mais en rijst glutenvrije granen zijn, maar dat is niet zo. Er zit een andere vorm van gluten in. Mensen met coeliakie hebben geen last van deze soort.
• Er zijn heel veel producten met verborgen gluten. Het gaat niet alleen om brood, pasta, pizza, koek en koekjes enzovoort. waarbij het nog wel logisch is dat ze gluten bevatten. Maar had jij gedacht dat er in lolly’s, ijs, soep, saus, snoep en dranken ook gluten zouden zitten? Toch is dat zo. Vaak gebruikt de industrie iets van tarwe-eiwit om een bepaalde structuur te krijgen. Er hoort dan wel tarwe als allergeen op het etiket te staan, maar zelfs dat gebeurt niet altijd.

Waarom worden gluten gebruikt?

Gluten hebben verschillende functies in voedingsmiddelen. Enkele van deze functies zijn:

1. De gluten (eiwitten) maken deeg elastisch, zodat het gaat rijzen.
2. Gluten worden gebruikt als vulmiddel, bindmiddel en verdikkingsmiddel in soepen en sauzen.
3. Met gluten of glutenpoeder kan men de voedingswaarde van producten opschroeven omdat het eiwitten zijn. Op de verpakking staat dan heel onschuldig en aanlokkelijk: ‘Verrijkt met eiwitten’. Maar die eiwitten zijn niks meer en niks minder dan gluten. In veel vegetarische producten en vleesvervangers gebruikt men gluten (naast veel geur-, kleur- en smaakstoffen).
4. Gluten werken als smaakversterker.
5. De consument vraagt er in zekere zin om, want we willen steeds luchtiger brood en gebak. Het is een kwestie van vraag en aanbod.
6. Omdat gluten verslavend werken, gebruikt de voedingsmiddelenindustrie dit gegeven om meer te kunnen verkopen.

Wie hebben er last van gluten?

Als we kijken naar de mensen die last hebben van gluten, kunnen we verschillende groepen onderscheiden:

1. Mensen die niet weten dat ze er last van hebben. Sommige mensen in deze groep hebben (nog) nergens last van. Veel meer mensen in deze groep hebben wel klachten, die echter niet in verband gebracht worden met gluten. Als je vaak hoofdpijn hebt, denk jij dan dat je wel eens last van gluten zou hebben? Waarschijnlijk niet. En de dokter meestal ook niet.
2. Een andere groep mensen weet wel dat ze last hebben van gluten, maar het is niet meetbaar. Veel mensen die De Eetlijn volgen, hebben al van alles gedokterd, zijn soms ook onderzocht op de aanwezigheid van coeliakie, maar dat hebben ze dan niet. Als ze De Eetlijn gaan volgen en daarmee glutenvrij gaan eten, verdwijnen allerlei klachten. Zodra ze weer een gewone boterham eten, krijgen ze weer hun klachten terug. Zodoende merken ze dat ze last hebben van gluten, maar het is niet medisch meetbaar of aantoonbaar.
3. De derde groep mensen die last hebben van gluten zijn de coeliakie-patiënten. Zij worden heel ziek als ze maar een spoor van gluten binnenkrijgen. Een broodkruimel die in de boter terecht gekomen is, kan al aanleiding geven tot hevige klachten. Als je coeliakie hebt, dan laat je het wel om gluten te eten.
   Of je nu weet dat je er last van hebt of niet, voor niemand zijn gluten goed. Op kortere of langere termijn, bij de één eerder dan bij de ander, kunnen gluten voor nare klachten zorgen. Ook als je er een klein beetje last van hebt, geeft je lichaam heel duidelijk aan dat het lichaam niet fijn vindt. Luister daarnaar!

Welk effect kunnen ze hebben op de gezondheid?

Het klinkt heel vervelend, maar eigenlijk mag je dankbaar zijn als je klachten ervaart na het eten van gluten. Want dan laat je het wel om gluten te eten. Alhoewel het zelfs dan moeilijk kan zijn om bijvoorbeeld brood te laten staan. Dat lijkt raar: je hebt er last van en toch blijf je het eten. Daar kom ik hieronder op terug. En mensen die geen klachten ervaren blijven zeker gluten eten, als je niet weet wat het voor schade kan aanrichten. Want het effect op de gezondheid is net zo erg, alleen je merkt het nog niet direct! Uiteindelijk wordt je lichaam er echt niet blij van.

Gluten kunnen heel uiteenlopende klachten veroorzaken.

• De meest bekende klachten zijn darmklachten: winderigheid, scheetjes op de meest gênante momenten, buikpijn.
• Gebrek aan energie.
• Hoofdpijn.
• Gluten kunnen door de darmen heen en zorgen voor ontstekingen op hersenniveau. Het lichaam heeft barrières die ervoor zorgen dat bepaalde stoffen niet kunnen komen waar ze niet horen. Gluten kunnen schade toebrengen aan de darmwand. Hierdoor kunnen de gluten die afgebroken zijn tot hele kleine brokjes door de darmwand heen. Uiteindelijk kunnen die gluten-brokjes de bloed-hersenbarrière passeren. Daar zorgen ze voor ontstekingen op hersenniveau. Dat kan mede de oorzaak zijn van ziektes als Parkinson en Alzheimer.
• Ook bezetten de stoffen, die vrijkomen als gluten afgebroken zijn, de receptoren waar endorfines normaal gesproken op aandokken. Endorfines zijn de lichaamseigen feel-good stoffen en werken als natuurlijke pijnstillers. Maar als die receptoren bezet worden door gluten, gaat die werking verloren. Bij het eten van producten die gluten bevatten even een euforisch gevoel, dat doet verlangen naar meer: gluten werken verslavend! Vandaar dat je de neiging hebt om het toch te blijven eten, ook als je er last van hebt. Als je af en toe bijvoorbeeld een pannenkoek eet, is dat geen probleem. Misschien heb je er even diarree of buikpijn door. Dat is dan heel vervelend, maar dat gaat wel weer over. Het is veel erger als je dit soort producten vaak eet, waardoor de stoffen die ontstaan bij de afbraak van gluten in je hersenen terecht komen en daar hun verwoestende werk doen.

Dan maar glutenvrij eten?

Is glutenvrij eten dan de oplossing? Ja en nee. Ik begin maar met het ‘nee’. In elke supermarkt kun je tegenwoordig schappen vol met glutenvrije producten vinden. Helaas zijn die vaak nog ongezonder dan het product mét gluten. Kijk maar eens goed naar de etiketten. Suiker, ongezonde vetten, smaakmakers, vervangers voor de gluten etc. maken de glutenvrije producten jammer genoeg tot ongezonde vulling, vaak geen voeding meer te noemen. Dat laat dus zien dat glutenvrij eten een hele klus kan zijn.

Glutenvrij eten!

Toch is glutenvrij eten wél de oplossing. Als het niet lukt, heeft dat niets met wilskracht te maken. Juist daarom heb ik De EetLijn Methode opgericht. Want het hoeft niet zo ingewikkeld te zijn. De EetLijn Methode is voor 99,9% glutenvrij.  In een heel enkel geval, bijvoorbeeld in de smaakmaker Culieet, gebruiken we iets wat gluten bevat. Dan wordt het nadrukkelijk vermeld. En zelfs Culieet is er in een volledig glutenvrije versie. Vraag hulp bij een EetLijn Coach. Die neemt je bij de hand en heeft bij De EetLijn Methode voor jou 4 complete weekmenu’s. De recepten laten zien dat gluten niet nodig zijn om heerlijk te eten. Omdat het mondgevoel en het idee van brood toch voor veel mensen onmisbaar is, heb ik zelf De EetLijn Bakmixen ontwikkeld die volledig glutenvrij zijn. Dit zijn verschillende kant en klare mixen waarmee je heerlijk vezelbrood, kaasbrood, pistolets en kruidkoek kunt bakken.

Conclusie

Waarom zou je je lichaam plagen met gluten als je weet dat het slecht voor je is en zoveel nare gevolgen kan hebben? Er zijn zoveel heerlijke alternatieven waarmee je je lichaam voedt!

Wil je meer weten over de Eetlijn-methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl

Als je nog veel meer wilt leren over brood, gluten en heel veel andere onderwerpen over gezondheid en wat voeding en leefstijl daarin kunnen betekenen, abonneer je dan op mijn inspiratieprogramma ‘365 dagen GEZOND(er) van Lijf en Leden’. Je vindt het hier:  https://shop.deeetlijn.nl/product/365-dagen-gezonder-van-lijf-en-leden/

Wil je meer lezen over wat o.a.  gluten in je darmen kunnen doen? https://www.deeetlijn.nl/een-lekkende-darm-leaky-gut-vervelende-kwaal-gelukkig-zijn-er-oplossingen/
Wil je de bakmixen bestellen? https://shop.deeetlijn.nl/product-categorie/eetlijn-bakmixen/