Ze staan super fleurig in je vensterbank en in de supermarkten tref je ze steeds meer aan: Kiemen. Ze hebben een springerig uiterlijk en zien er altijd vrolijk uit. Buiten dat bieden ze ongelofelijk veel goeds. Dat ontdek je allemaal in dit blog.
Wat zijn kiemen?
Kiemen zitten, als je kijkt naar het ontwikkelingsstadium, net tussen het zaadje en de volledige plant in. Het zijn de uitlopers van het zaadje. Als het zaadje gaat ontkiemen, leeft het plantje in wording (de kiem) eerst van de voedingstoffen die in het zaadje zitten. Als je hem later in de aarde zet, groeit hij uit tot een volledige plant. Strikt genomen zitten er aan kiemen nog geen blaadjes. Bij de zgn. microgroenten en cressen (kiemen van kruisbloemigen) zitten er meestal de eerste twee blaadjes aan. Voor de helderheid gebruik ik de algemene term ‘kiemen’.
Welke kiemen zijn er?
Er zijn heel veel soorten eetbare kiemen. De bekendste is waarschijnlijk taugé: de kiemen van mungbonen. Ook sterkers en tuinkers zijn heel bekend. Alfalfa ken je misschien ook nog wel. Maar heb je wel eens radijskiemen gegeten? Of rode koolkiemen? En er zijn er nog veel meer! Broccolikiemen, ook wel broccosprouts genoemd, verdienen een speciale vermelding. Daar kom ik later in dit blog nog op terug.
De smaak
De kiemen hebben vaak dezelfde smaak als de groente die eruit kan groeien, maar dan sterker. Je kunt je dan wel voorstellen dat bijvoorbeeld radijskiemen een heel pittige smaak hebben. Je kunt het zaad van bijna alle eetbare planten laten kiemen. De zaden van de nachtschadefamilie is een uitzondering (tomaten, aardappelen, paprika o.a.) omdat de kiemen van deze planten de toxische stoffen solanine en tomatine bevatten. Dat kan zorgen voor maag- en darmklachten. Granen, peulvruchten, kruisbloemigen, schermbloemigen (zoals wortelen en venkel), de ui-familie, noten en zaden: je kunt ze allemaal laten kiemen en de kiemen eten.
Hoe kun je ze gebruiken?
Je hoeft niets speciaals te doen qua bereiding om te genieten van kiemen. Een plukje kiemen op hummus, op EetLijnBrood met een plakje kaas, over de warme maaltijd, over de soep, door de salade… Zo simpel is het. Je gebruikt kiemen dus vooral als garnering. Maar dan niet als garnering voor de sier! Het kan veel bijdragen aan je algehele gezondheid als je elke dag een paar keer een plukje kiemen eet. Dat is beter dan in één keer een grotere hoeveelheid.
Hoe bewaar je ze en hoe eet je ze?
Zorg dat je altijd verse, knapperige kiemen gebruikt. Je kunt ze niet lang bewaren: een paar dagen in de koelkast. In principe eet je kiemen altijd rauw, om zoveel mogelijk te kunnen profiteren van de voedingsstoffen die erin zitten. De enige uitzondering is taugé. Dat moet je blancheren omdat het gevoelig is voor de e.coli bacterie, salmonella en de schimmel die de giftige stof aflatoxine produceert. Overgiet taugé even met kokend water, blancheer het of laat het even goed mee verwarmen in je gerecht.
Vroeger en nu
Het gebruik van kiemen is niks nieuws. Sterker nog: het werd eeuwen geleden al gedaan. Kiemen werden ingezet als medicijn. Het is bekend dat de Chinezen al 3000 jaar voor Christus en later de Perzen, Grieken en Romeinen al kiemen aten vanwege de medicinale werking. Tijdens grote scheepsreizen in de 18e eeuw had de bemanning vaak een tekort aan vitamines, mineralen. Dat veroorzaakte o.a. scheurbuik. Dat is een gebrek aan vitamine C. Daarvoor werd een oplossing gevonden.
Bonen ontkiemen tegen scheurbuik
Ze namen bonen mee en lieten die ontkiemen. Ze aten de bonen (of een drank die van de gekiemde bonen gemaakt werd) als medicijn tegen scheurbuik. Tegenwoordig krijg je al snel medicatie als er iets met je gezondheid aan de hand is, maar het is goed te beseffen dat er zó veel opgelost kan worden met voeding! ‘Laat uw voeding uw medicijn zijn, en uw medicijn uw voeding’ is een aloude uitspraak die vandaag actueler is dan ooit!
Waar kun je ze kopen?
Eetklare kiemen kun je kopen in de bio-winkel. Ook zijn ze in verschillende varianten verkrijgbaar bij AH. Kies liefst wel voor de biologische kiemen. Het is echter veel leuker (en goedkoper!) om ze zelf te maken.
Hoe kun je zelf zaden laten kiemen?
Het is niet moeilijk om zaden op te kweken tot kiemen. Je hebt er niet veel voor nodig. Het is wel goed te weten dat er globaal gesproken twee soorten zaden zijn, die hun eigen kiemmethode hebben.
- De ene soort zaden wordt slijmerig als ze in aanraking komen met water. Tuinkers en rucolazaad zijn daar voorbeelden van. Je kunt ze het beste kweken op natte watten. Als de kiemen een paar centimeter hoog zijn, knip je ze af om te oogsten. Je eet de zaadjes dus niet. Vaak groeien ze weer door en kun je nog een keer oogsten.
- De andere soort zaden leent zich beter om in een kiempot te laten kiemen. Je spoelt ze tweemaal per dag met lauw water. Ook deze kiemen oogst je als ze een paar centimeter zijn uitgelopen. Hierbij eet je de zaadjes gewoon op. Dit is het geval bij bijvoorbeeld alfalfa en broccolikiemen.
Als je zelf zaden laat kiemen, koop dan biologisch zaad. Zo voorkom je o.a. dat je bestrijdingsmiddelen en restanten van kunstmest binnenkrijgt. Volg de instructies op het zakje op. Op YouTube kun je veel filmpjes vinden van het kiemproces (bijvoorbeeld hier https://www.youtube.com/watch?v=Z9bZhHJL8Ug ).
Waarom zijn ze zo gezond?
Ik noemde al dat kiemen bommetjes van gezondheid zijn. Het is levende voeding! Ik noem hieronder een paar van die gezonde eigenschappen.
- Kiemen bevatten heel veel antioxidanten. De vrije radicalen (o.a. bijproducten van de stofwisseling) vormen een bedreiging voor de lichaamscellen. Antioxidanten maken de vrije radicalen onschadelijk en helpen zo in de strijd tegen laaggradige ontstekingen.
- Kiemen zitten vol vezels, vitamines, mineralen, aminozuren en enzymen. Ook bevatten ze de nucleinezuren RNA en DNA, die een rol spelen bij het herstel van de cellen. De Eetlijn methode zorgt voor reiniging op celniveau. Als je regelmatig kiemen eet, kan dit helpen bij heling op celniveau. Omdat de antioxidanten zo krachtig zijn, kan dit zelfs ondersteunen in de strijd tegen bv kanker: ze leveren een bijdrage aan zowel bescherming als heling van de cellen.
- Kiemen bevatten heel veel voedingsstoffen. Zoveel dat er een hele plant kan uit groeien. Die voedingsstoffen zijn ook nog eens heel goed opneembaar.
- Ze bevatten zelfs tot 20x zoveel voedingsstoffen als de groente die eruit kan groeien zelf.
- Door het kiemproces komt er een soort voorvertering op gang, waardoor kiemen bijna nooit buikklachten geven. Ze helpen ook onze eigen spijsvertering door de enzymen die ze bevatten.
- In kiemen van kruisbloemigen zitten veel glucosinolaten. Dit zijn zeer krachtige antioxidanten die in het lichaam omgezet worden in sulforafaan.
- Kiemen werken zeer goed tegen xeno-oestrogenen, vooral broccolikiemen. Xeno-oestrogenen zijn schadelijke stoffen die de werking van oestrogenen in ons lichaam nabootsen. We komen ermee in aanraking door o.a. plastic verpakkingen en bewaarbakjes, de coating van blik, parfum en andere verzorgingsproducten. Ons lichaam slaat ze op in buikvet. Daar liggen ze relatief veilig opgeslagen. Door de krachtige stoffen in kiemen worden ze onschadelijk gemaakt. Daardoor is het buikvet niet meer nodig als veilige opslagplaats en kan het afgebroken worden. Dat is gunstig, want buikvet kan ontaarden in kanker. Vetweefsel is namelijk gevoelig is voor ontstekingen en daarmee voor kanker. Kiemen dragen dus ook op deze manier bij aan bescherming tegen ontstekingsziekten. Dit geldt ook voor de bescherming tegen andere ontstekingsziekten als Alzheimer en Parkinson.
- Sommige kiemen helpen bij het reguleren van de oestrogeenbalans, speciaal in de overgang. Dit heeft te maken met de fyto-oestrogenen die erin zitten. Denk aan rode klaver, taugé en alfalfa.
- Door het eten van kiemen krijg je meer grip op glucosewaarde en kan zo helpen om diabetes type 2 om te keren. Insulineresistentie kan zo worden tegengegaan.
Wat is de meerwaarde van de kiemen van kruisbloemigen?
De kiemen (‘sprouts’) van kruisbloemigen zijn een extra vermelding waard. De familie van de kruisbloemigen bestaat uit alle kolen: bloemkool, rode kool, broccoli, spruitjes, radijs enz. Ze hebben als kenmerk bloemetjes met vier blaadjes, kruislings tegenover elkaar. Kiemen van kruisbloemige groente zijn nog veel sterker dan andere kiemen. Broccolisprouts zijn de koning onder de kiemen. Ze bevatten 20x zoveel voedingsstoffen als broccoli zelf. Dus als je 30 gram kiemen eet, staat dit gelijk met 600 g broccoli. Daar valt niet tegenop te eten!
Krijg je de smaak al te pakken? Leg dan regelmatig kiemen op je bord en ga eens experimenteren met zelf kiemen!
Meer lezen over broccoli? https://www.deeetlijn.nl/broccoli-supergroente-van-eigen-bodem-met-een-nadeel/
BLACKFRIDAY2021 KORTING
Wil je nog veel meer van dit soort informatie over voeding en wat het voor je gezondheid kan doen? Abonneer je dan op mijn gezondheidsprogramma ‘365 dagen GEZOND(er) van Lijf en Leden’. Meer informatie en/of meteen boeken kan via deze link: https://shop.deeetlijn.nl/product/365-dagen-gezonder-van-lijf-en-leden/ Gebruik van 20 november t/m vrijdag 26 november a.s. de couponcode BLACKFRIDAY2021 en er gaat metéén € 50,00 vanaf. Deze korting komt niet meer terug dus neem je kans.
Wil je meer weten over de EetLijn Methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl
