Psylliumvezels, De EetLijn

Psylliumvezels…medicijn, glutenvervanger of paardenmiddel?

Psylliumvezels worden gebruikt door mensen met een lastige stoelgang. Het kan helpen zowel bij diarree als bij verstopping. Ook kan het bij aambeien gebruikt worden omdat het de ontlasting lekker zacht maakt. Hoog tijd om te gaan kijken naar dit ongelofelijke superfood.

Wat zijn psylliumvezels?

Psyllium is familie van de weegbree. Oorspronkelijk komt deze plant uit Azië. Hij groeit vooral in India. In de Aziatische geneeskunde is het gebruik van psyllium voor verschillende gezondheidsproblemen al eeuwen bekend. Tegenwoordig is de plant overal ter wereld te vinden. Psylliumvezels, ook wel psylliumhusk of vlozaadvezels genoemd, zijn de vliesjes van de zaden van deze plant. Ze bevatten veel slijmstoffen en oplosbare vezels. Het zijn vooral deze slijmstoffen en vezels die van belang zijn als het over de gezondheidswaarde gaat. Daar kom ik hieronder op terug. Daarnaast bevatten de zaadhuiden vet en eiwitten.

Welke vormen van psyllium zijn er en waar let je op als je het koopt?

Je kunt psyllium in verschillende vormen tegenkomen:

  • Psylliumvezels: Deze kun je kopen in grotere verpakkingen. Het zijn de zaadhuiden van de zaden.
  • Psylliumzaden: dit zijn de hele zaden. Ze hebben dezelfde werking als de vezels, maar je hebt er 3x zoveel van nodig voor hetzelfde effect. Sommige mensen vinden de zaadjes prettiger in het gebruik omdat ze minder slijmerig worden. De zaadjes kun je kopen in een blonde en een zwarte variant. De zwarte soort is iets kleiner dan de blonde.
  • Psylliumpoeder: Dit bestaat uit de gemalen vezels.
  • Psylliumvezels met inuline: sommige fabrikanten mengen de psylliumvezels met inuline. Dit is op zich niet schadelijk, maar sommige mensen krijgen een opgeblazen buik door inuline.
  • Capsules met psylliumvezels: als je je vezelinname wilt verhogen maar het lastig of vies vindt om psylliumvezels in te nemen, kun je kiezen voor capsules. Let wel op de ingrediënten van de capsule en vermijd toevoegingen aan de inhoud.
  • Er is ook een vorm van psylliumvezels dat artsen kunnen voorschrijven bij obstipatie. Metamucil en Volcolon zijn bekende merken. Je krijgt dan zakjes met een afgepaste hoeveelheid. Helaas zijn daar meestal ook suiker of kunstmatige zoetstoffen aan toegevoegd.

Koop het liefst biologische psylliumvezels. Dit om te voorkomen dat je resten van bestrijdingsmiddelen binnen krijgt.

Hoe werken psylliumvezels?

Psylliumvezels bestaan uit grotendeels oplosbare vezels. Ze komen in de dikke darm aan zonder dat ze verteerd of opgenomen zijn. Als psylliumvezels in contact met water komen, zwellen ze enorm op. Ze kunnen wel tot 10x het droge gewicht opnemen. Door het opzwellen veranderen ze in een slijmerige massa. In de darm verhogen ze zo het volume van de darminhoud en ze maken de ontlasting zachter. Dit zorgt ervoor dat de spijsvertering sneller verloopt en de inhoud van de darmen zich sneller verplaatst. De olie uit de zaadhuiden smeert de darm. Ook dit zorgt voor sneller transport in de darmen. Daarnaast heeft psyllium ook een pre-biotisch effect: het is voeding voor de darmbacteriën. Mede daardoor heeft het vele gezondheid bevorderende eigenschappen.

Waarom zou je psylliumvezels gebruiken?

Er zijn verschillende redenen waarom je psyllium zou willen gaan gebruiken.

  1. Allereerst kan psyllium veel positieve effecten voor je gezondheid hebben. Daarover geef ik hieronder meer informatie. Je kunt de vezels dan door de Griekse Yoghurt of kefir roeren. Houd er wel rekening mee dat het dan wat slijmerig en dik wordt. Ook kun je de vezels in een flink glas water doen, doorroeren en opdrinken. Veel mensen vinden het absoluut niet lekker…
  2. Vanwege het bindende effect zijn psylliumvezels heel goed te gebruiken als glutenvervanger in baksels. Gluten maken een deeg soepel en elastisch en als je glutenvrij wilt bakken, heb je een ander product nodig om hetzelfde resultaat als de gluten te geven. Meestal zal de hoeveelheid per portie dan wat minder groot zijn. Psylliumvezels zijn makkelijk om te verwerken en ze geven een goed bakresultaat. Je komt psylliumvezels dan ook regelmatig tegen in de recepten van De EetLijn omdat deze methode o.a. glutenvrij is.

Wat zijn de gezondheidsvoordelen van psylliumvezels?

Ik noemde het al: psyllium heeft positieve effecten op de darmen. Het heeft echter nog veel meer mooie eigenschappen die je gezondheid kunnen bevorderen. Uiteraard gelden deze effecten alleen als je psylliumvezels gebruikt als onderdeel van een gezonde voedings- en leefstijl.

  1. Het werkt tegen obstipatie. Doordat psylliumvezels vocht aantrekken, wordt het volume van de ontlasting groter. Bovendien maakt psyllium de ontlasting zachter. Zorg wel dat je er voldoende bij drinkt, want anders raak je juist meer verstopt!
  2. Ook kun je psylliumvezels gebruiken als je last hebt van diarree. De verklaring daarvan is dat ze zich aan water binden. Het opgenomen water blijft daardoor langer in de darmen, waardoor de diarree stopt.
  3. Sommige mensen met het Prikkelbare Darm Syndroom hebben baat bij het gebruik van psylliumvezels, zeker bij mensen die (te) weinig voedingsvezels eten. Psylliumvezels kunnen dan zorgen voor minder last van buikpijn, winderigheid en opgeblazen gevoel.
  4. Bij Colitis Ulcerosa en de ziekte van Crohn kunnen psylliumvezels volgens sommige onderzoeken een gunstig effect hebben. Dit heeft o.a. met de genoemde effecten in de darmen te maken. Wanneer er ontstekingen zijn in de darmen, werkt de slijmlaag ook als een bescherming voor de ontstoken delen. Dit zorgt voor minder pijn bij de stoelgang.
  5. Psylliumvezels kunnen ook een gunstige invloed hebben op cholesterolwaarden. Dit komt doordat oplosbare vezels zorgen voor meer uitscheiding van galzuren in de darmen. Om toch weer aan de nodige galzuren te komen moet de lever meer cholesterol omzetten. In dit proces wordt het niveau van LDL cholesterol verlaagd. Het verhogen van je inname van oplosbare vezels met vijf tot tien gram per dag zorgt doorgaans voor een vermindering van vijf procent van het LDL-cholesterol. Dat is nogal wat! Ook kunnen psylliumvezels een teveel aan triglyceriden (bloedvetten) afbreken.
  6. Psyllium (en andere oplosbare vezels) kunnen mensen met diabetes type 2 helpen om de bloedsuikerspiegel te reguleren. Zeker als je het voor de maaltijd neemt!
  7. Het kan helpen bij het afvallen. Omdat psyllium én een gunstig effect heeft op de bloedsuikerspiegel én een vol en verzadigd gevoel geeft, kan het ondersteunen in het proces van afvallen.
  8. Psylliumvezels kunnen een rol spelen in de immuniteit. Ze werken als prebioticum (voedsel voor de darmbacteriën) en kunnen zo helpen om ontstekingen te verminderen of tegen te gaan.
  9. Ook in ontgifting van giftige stoffen in de darmen kunnen psylliumvezels een dienst bewijzen. Ook dit heeft met de prebiotische werking te maken.
  10. De prebiotische werking heeft nog meer voordelen: het zorgt voor de productie van korte keten vetzuren, die het darmslijmvlies voeden. Zodoende spelen ze een rol in de afweer tegen vrije radicalen en ontstekingen. Dat zijn factoren die een rol kunnen spelen in het ontstaan van kanker. Indirect kunnen psylliumvezels dus bijdragen aan de strijd tegen (het ontstaan van) kanker.

Welke nadelen heeft psyllium?

Iedereen aan de psylliumvezels dan maar, zou je denken. Het is zeker een goed idee om regelmatig psylliumvezels aan je voeding toe te voegen. Er zijn echter wel een paar aspecten waar je rekening mee moet houden.

  • Als je ermee begint, bouw dan de hoeveelheid rustig op. Het kan zijn dat je darmen eraan moeten wennen. Psylliumvezels kunnen in het begin een wat opgeblazen gevoel of buikkrampen geven. Als je de hoeveelheid langzaam opbouwt, is die kans veel minder groot.
  • Zorg dat je er voldoende bij drinkt!
  • In een heel enkel geval kan een allergische reactie optreden. Dit kan zich o.a. uiten in huiduitslag, jeuk, moeite met ademhaling of ontstoken ogen. Schakel dan direct een arts in.
  • Psyllium kan de opname van sommige medicijnen verlagen. Neem medicijnen daarom minimaal een uur tot twee uur voor de psyllium of minimaal 2 uur erna.  In theorie geldt deze verminderde opname ook voor bepaalde vitamines en mineralen, maar dit is nooit echt bewezen. Voor de zekerheid kun je, bij grotere hoeveelheden, psylliumvezels het beste een half uur voor het eten innemen.
  • Als je medicijnen tegen diabetes type 2 of bloeddrukverlagers gebruikt, is het goed om met een arts te overleggen als je grotere hoeveelheden psylliumvezels wilt gaan gebruiken. Dit geldt ook als je lithium, antibiotica of medicijnen die cholesterol verlagen gebruikt.
  • Gebruik liever geen psylliumvezels vlak voor het slapen gaan. Dit kan een risico geven op darmafsluiting.
  • Als je acute maag-darmproblemen hebt (zoals blindedarmontsteking), darmobstructies, slikproblemen, colorectaal adenoom of een vernauwing of obstructie ergens in het spijsverteringskanaal, moet je geen psyllium gebruiken.

Wat is een goede dosering voor psylliumvezels?

Zoals gezegd, kun je het beste beginnen met een lage dosis psyllium en dit langzamerhand opbouwen. Neem steeds gedurende één a twee weken dezelfde dosering voordat je de hoeveelheid verhoogt. Voor het laxerend effect (en andere medicinale effecten) heb je minstens 5 gram per dag nodig. Het is per persoon wat verschillend hoeveel je nodig hebt.

De conclusie is duidelijk: psylliumvezels zijn gezond én praktisch. Als je overweegt om ze te gaan gebruiken om optimaal resultaat te hebben van de positieve effecten voor je gezondheid, bouw het gebruik dan rustig op. En verder kun je ze prima gebruiken in een gezonde voedings- en leefstijl, zoals de EetLijn Methode is. Wil je meer weten over de EetLijn Methode? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl.

Wil je meer lezen over de verschillende vezels?  https://www.deeetlijn.nl/vezels-en-9-tips-om-met-gemak-aan-de-benodigde-hoeveelheid-te-komen/
Wil je meer lezen over cholesterol? https://www.deeetlijn.nl/cholesterol-vijf-redenen-om-het-je-vriend-te-noemen/

Heb je belangstelling voor psylliumvezels? https://shop.deeetlijn.nl/product/psyllium-vezels-250-g/

Zoek in de artikelen

kringeltje
kringel verdeler
button met nettie in de keuken

365 dagen

GEZOND(er) van A tot Z

kringel verdeler
kringeltje

Vrijblijvend kennismaken met een EetLijn Coach?