Spataderen, niet alleen een cosmetisch probleem. Met 12 voeding- en leefstijltips

Veel mensen denken dat spataderen alleen maar een kosmetisch probleem vormen. Maar in feite is het een serieuze gezondheidsklacht. Dat heeft te maken met de onderliggende oorzaak van die lelijk zichtbare aderen. Wist je trouwens dat er verschillende soorten spataderen zijn? Misschien nog veel belangrijker: je kunt er zelf veel aan doen. Over dat alles ontdek je meer in dit blog.

Wat zijn spataderen?

Spataderen hebben niets met ‘spatten’ te maken. Het zijn uitgezette aderen waarin het bloed niet meer optimaal richting het hart stroomt. Dit komt doordat de vaatkleppen kapot zijn. Deze kleppen zorgen er normaal gesproken voor dat het zuurstofarme bloed, tegen de zwaartekracht in, terug richting het hart stroomt. Als deze klepjes kapot gaan, stroomt het bloed terug naar de benen. Hierdoor neemt de druk in de aders toe. Dat zorgt ervoor dat sommige vaatjes uitrekken en gaan kronkelen en uitpuilen: spataderen. Ze zijn vaak zichtbaar als dikke, kronkelige strengen aan de oppervlakte van de huid. Meestal zijn ze blauw of paars van kleur. Maar ze zijn dus niet alleen ontsierend: het is een symptoom van een serieus vaatprobleem.

Welke soorten spataderen zijn er?

Spataderen kunnen in verschillende vormen en maten voorkomen. Er zijn kleine en grote spataderen. De meest bekende zijn die hele dikke, grote, kronkelige strengen. Maar er is ook een andere vorm: de kleine spataderen. Die kenmerkt zich door blauwige web vormige patronen, vaak rond de enkels. Ze zijn blauwig omdat het om zuurstofarm bloed gaat. Dat wordt zichtbaar doordat ze aan de oppervlakte van de huid komen. De oorzaken van beide vormen zijn wel vergelijkbaar.

Zitten spataderen alleen op de benen?

Sommige mensen denken dat spataderen alleen in de benen voorkomen, maar dat klopt niet. De bovenbenen is wel de meest bekende plaats. Maar elke ader kan een spatader worden. Ze kunnen in het hele lichaam voorkomen waar de vaatkleppen niet meer goed functioneren. Zo kunnen er ook in de liezen en in de buik spataderen voorkomen.

Wat zijn de symptomen van spataderen?

Misschien denk je dat de zichtbare, ontsierende strengen het enige symptoom van spataderen zijn. Maar er is veel meer wat kan wijzen op de aanwezigheid van spataderen:

Zware, vermoeide benen
Stekende pijn in de kuiten
Kramp
Jeuk
Vochtophopingen rond de enkels
Verkleuring of verharding van de huid. Dit is vaak bij de enkels goed te zien.
Spierpijn
Vorming van bloedstolsels. Dit moet direct aangepakt worden, omdat dit kan leiden tot een longembolie.
Ontstekingen

Wat zijn risicofactoren voor het ontstaan van spataderen?

Spataderen ontstaan niet zo maar. Er zijn verschillende risicofactoren voor het ontstaan van spataderen. Ik noem de belangrijkste.

Er kan een familiaire component in zitten. In sommige families hebben veel gezinsleden last van spataderen. Toch lijkt het erop dat het eerder te maken heeft met een overgeërfde leefstijl dan directe erfelijkheid: leefstijlfactoren die het ontstaan van spataderen in de hand werken worden overgenomen van generatie op generatie.
Sommige mensen hebben een aangeboren afwijking aan de bloedvaten, waardoor spataderen ontstaan.
De kans op spataderen neemt toe met de leeftijd. Mensen boven de 40 jaar hebben een grotere kans dat ze ermee te maken krijgen.
Spataderen komen meer voor bij vrouwen maar mannen kunnen ze ook krijgen!
Wanneer de bloedsomloop niet optimaal is, heb je een grotere kans op spataderen.
Overgewicht (obesitas) zorgt voor meer druk op de bloedvaten in de benen. Dit is een risicofactor voor het ontstaan van spataderen.
Ook hoge bloeddruk geeft een grotere kans op spataderen. Vaak hangt dit samen met overgewicht.
Mensen met een staand of zittend beroep hebben een hoger risico op het ontstaan van spataderen. Als je weinig beweging hebt, is dat sowieso een aandachtspunt. Doordat het bloed zich als het ware in de benen ophoopt, vertraagt daardoor de bloedsomloop.
Vrouwen die zwanger zijn of pas bevallen zijn, hebben een grotere kans op spataderen. Als je gevoelig bent voor spataderen, kun je in die situatie preventief steunkousen dragen.
Verstoringen van de hormoonbalans kunnen leiden tot spataderen. Denk hierbij aan de puberteit, de overgang en het gebruik van anti conceptie. Maar ook blootstelling aan xeno oestrogenen in o.a. plastic en niet biologische cosmetica.
Mensen die veel in de zon zitten of een lichte huid hebben, hebben vaker last van spataderen.
Bij aderontstekingen of stolsels (trombose) treden ook vaker spataderen op.

Help, ik heb spataderen, wat nu?

Als je onderstaande aspecten bekijkt, zal je meteen zien dat er veel factoren zijn waar je zelf invloed op hebt. Het is dus niet waar dat je er niks aan kunt doen. Vaatkleppen die niet meer goed werken, kunnen niet meer herstellen. Spataderen kunnen zelfs in de loop van de tijd verergeren. Steeds meer vaten kunnen hun functionaliteit verliezen door de kapotte vaatkleppen. Aderen met kapotte kleppen, die aanvankelijk geen symptomen geven, kunnen vroeg of laat overgaan naar zichtbare spataderen met pijn en andere symptomen zoals hierboven genoemd. In het ergste geval kun je zelfs een open been krijgen. Een open wond op het been is bij spataderen erg moeilijk te behandelen. Dit heeft dan weer te maken met de bemoeilijkte bloedsomloop. Gelukkig zijn er wel behandelingen mogelijk.

Welke behandelingen zijn er?

Er zijn een aantal medische behandelingen mogelijk bij spataderen. Soms hebben die tijdelijk effect. Maar uiteindelijk is het toch symptoombestrijding als je de onderliggende oorzaken van de falende aderklepjes niet aanpakt. Het gaat dan o.a. om de volgende behandelingen:

Allereerst krijgt vrijwel iedereen met spataderen steunkousen. De speciale structuur van deze elastische kousen ondersteunt de bloedsomloop in de aderen.
Inspuiten van vloeistof in de spatader. Dit zorgt voor een ‘onschuldige’ ontstekingsreactie aan de binnenkant van de ader. De ader gaat daardoor dicht; de wand kleeft door de ontsteking vast. De ader verhardt en is niet zichtbaar meer. Omdat het vat dicht zit, stroomt er geen bloed meer doorheen. Het bloed gaat dan via andere aders. Vaak wordt deze behandeling gecombineerd met andere behandelingen.
Strippen. Hierbij wordt de aangedane ader uit het been gehaald.
Dichtbranden of verhitten met stoom is steeds vaker een alternatief voor strippen van spataderen.
Behandeling met laser. De spatader wordt dan van binnenuit met laser-energie dicht gebrand. Hierbij is er een risico op zenuwbeschadiging. Bovendien komen de spataderen vaak terug, soms nog na vele jaren.

Wat kun je zelf doen met leefstijl?

Gelukkig is er ook veel wat je zelf kunt doen om de last van spataderen te verminderen, en liever nog: om spataderen te voorkomen. Zoals vrijwel altijd omvat dat leefstijl en voeding. Eerst geef ik wat leefstijladviezen.

Kies voor de juiste kleding. Strakke jeans zijn leuk en modern maar kunnen de terugkeer van het bloed richting het hart enorm belemmeren. Daarmee verhoog je de kans op het ontstaan van spataderen. Kies liever voor kleding die wat losser zit of in ieder geval niet al te strak aansluit.
Draag het liefst platte schoenen. Misschien vind je hakken een stuk charmanter maar als je langdurig hoge hakken draagt, zorgt dit al snel voor zwellingen in de benen. Dat verhoogt weer de kans op spataderen.
Voorkom dat je te lang in dezelfde houding zit en zeker niet met de benen over elkaar geslagen. Het is een houding die je zó snel aanneemt, zeker als je een rok draagt. Voor je bloedvaten is het echt een risicofactor voor het ontwikkelen van spataderen. Probeer dus niet langer dan 10 tot 15 minuten met gekruiste benen te zitten.
Sowieso is het belangrijk om niet te lang achter elkaar te zitten. Niet alleen om spataderen te voorkomen! Probeer sowieso om het half uur van houding te veranderen en nog liever even te gaan staan en/of te lopen. Even de koffie aanzetten, water voor de thee koken, boven naar de w.c. gaan. Het maakt niet uit wát je doet áls je het maar doet. Ga steeds even in de benen om zo de bloedcirculatie op gang te houden. Doe ook oefeningen waarbij je je benen gebruikt. Wandelen, zwemmen en fietsen zijn ook perfect omdat ze de druk in de benen verlichten.
Neem dagelijks een koude douche of douche koud af. Dit houdt de bloedcirculatie actief.
Gebruik etherische oliën. Eén van de beste oliën die je kunt zetten bij spataderen schijnt cipresolie te zijn. Die olie heeft het vermogen om de bloedsomloop te ondersteunen en de bloedcirculatie te bevorderen. Als je dit inzet, zorg dan voor een olie van goede (biologische) kwaliteit.
Zorg voor een gezond gewicht. Overgewicht zorgt voor extra druk op de aderen. Ook draagt dat bij aan ontstekingen. Bovendien zijn spataderen vaak minder zichtbaar bij mensen met overgewicht, waardoor je er pas later last van krijgt. Een gezond gewicht is echt een factor die van belang is bij het voorkomen (of verminderen van de last) van spataderen. Daarmee komen we bij de voedingsadviezen.

Wat kun je zelf doen met voeding?

Eet ontstekingsremmende voeding. Bij vrijwel alle aandoeningen spelen laaggradige ontstekingen een grote rol. Hoe minder ontstekingen, hoe beter de bloedstroom. Dit kan helpen om spataderen te voorkomen. Specifiek kun je daarbij denken aan:
– Vezelrijke voeding
– Antioxidanten (zoveel mogelijk kleuren op je bord!), met name vitamine C (dit werkt ontstekingsremmend) en vitamine E (dit is een natuurlijke bloedverdunner).
– Omega 3 (o.a. wilde, vette vis). Dit werkt ontstekingsremmend.
– Vocht afdrijvende voedingsmiddelen (zoals bleekselderij).
Vermijd transvetten (en omega 6), cafeïne, alcohol, suiker en alle industrieel bewerkte voeding. Dit kan namelijk allemaal bijdragen aan schade aan de aderen.
Voedingsmiddelen die zorgen voor een betere bloedsomloop, zoals pittige kruiden. Je mag denken aan bijvoorbeeld curry, gember en cayennepeper.
Magnesiumrijk voedsel: dit gaat verhoogde bloeddruk en beenkrampen tegen. Het zit in o.a. bladgroentes, bananen, avocado en kruisbloemige groentes, zoals bijv. alle koolsoorten. Verder noten (vooral amandelen, walnoten en paranoten) en zaden zoals pompoenpitten, zonnebloempitten en pijnboompitten. Ook zoete aardappelen kunnen helpend zijn. Als je de EetLijn Methode volgt, passen die heel goed in fase 2.
Appelciderazijn. Dit verbetert de bloedcirculatie in de wanden van de aderen. Het is tevens een heel goed ontstekingsremmend product. Er zijn mensen die ervaring hebben met de combinatie appelcider azijn en toverhazelaar. Deze combi zou de zwelling en het uiterlijk van de spataderen binnen afzienbare tijd verbeteren.

Bijna alle genoemde adviezen komen terug in de EetLijn Methode. Die is erop gericht om je algehele gezondheid te verbeteren o.a. qua gewicht, bloeddruk en darmgezondheid.

Welke supplementen kunnen helpen bij spataderen?

Tot slot noem ik nog een paar supplementen die je zou kunnen inzetten bij spataderen.
– EetLijn Dubbel M (multivitamine met vele vitamines en mineralen die van belang zijn)
– EetLijn Omega 3
– Magnesium

Tot slot

Het kan heel vervelend zijn als je spataderen hebt en je kunt er veel last van hebben. Die last kan het uiterlijk betreffen maar ook andere klachten geven. Het is van groot belang om te beseffen dat er een gezondheidsprobleem onder ligt. Een vaatprobleem waar je wel degelijk iets aan kunt doen. In ieder geval is het de moeite waard om erger te voorkomen! Een tip: zomaar een paar losse adviezen eruit pikken, heeft vaak geen zin. Het gaat altijd om een totaalplaatje: Voeding en leefstijl, aangevuld met de nodige supplementen. Wil je echt je voeding en leefstijl veranderen en kun je daar wel wat hulp bij gebruiken? Stuur dan een mailtje naar nettie.bom@deeetlijn.nl. dan zoek ik een EetLijnCoach bij jou in de buurt!

Wil je meer lezen over magnesium? https://www.deeetlijn.nl/magnesium-een-onmisbaar-mineraal/
Wil je meer lezen over kou en afvallen? https://www.deeetlijn.nl/wie-af-wil-vallen-moet-kou-lijden/

Heb je belangstelling voor de genoemde supplementen of pompoenpitten (rijk aan magnesium)?